Có một Trần Tiến “tuyên truyền viên dân số”

Chủ Nhật, 27/12/2020 08:00 AM (GMT+7)

GiadinhNet - Với chùm ca khúc nổi tiếng như "Sao em nỡ vội lấy chồng", "Thượng đế buồn", "Cho tôi xin em một đứa con trai", nhạc sĩ Trần Tiến đã góp phần không nhỏ vào công cuộc truyền thông dân số và phát triển nói chung.

"Sao em nỡ vội lấy chồng" được phỏng theo bài thơ mang tên "Lá Diêu Bông" của nhà thơ Hoàng Cầm. Nội dung bài hát kể về chuyện một người thiếu nữ thề ước với người con trai yêu cô rằng: Nếu tìm được lá Diêu Bông thì sẽ lấy làm chồng, mặc dù cô biết đó là một loại lá không có thật. Thời gian trôi qua, người con trai cất công đi tìm chiếc lá thần thoại đó nhưng người yêu của anh đã đi lấy chồng từ thuở nào… Lá Diêu Bông được nhà thơ Hoàng Cầm giải thích rằng đó là lá của hoa phiêu diêu, hoa trong mộng tưởng. Nó cùng giống như tình yêu, đẹp nhưng cũng phiêu diêu, khó nắm bắt như lá Diêu Bông vậy.

Vào thập niên 1980, nhạc sĩ Phạm Duy đã phổ nhạc cho bài thơ. Nội dung bài thơ được giữ nguyên và ông chỉ thêm vào hai câu ở cuối bài: "Em đi trăm núi nghìn sông/Nào tìm thấy lá Diêu Bông bao giờ". Năm 1990, nhạc sĩ Trần Tiến tiếp tục mang đến cho bài thơ một đời sống mới. Ông chỉ dựa vào ý thơ để sáng tác và cũng là để nội dung gần hơn với chủ đề tuyên truyền về dân số: "Bướm vàng đã đậu trái mù u rồi/Lấy chồng sớm làm gì, để lời ru thêm buồn".

Có một Trần Tiến “tuyên truyền viên dân số” - Ảnh 1.

Nhạc sĩ Trần Tiến


Bài hát sau đó nổi tiếng đến mức không chỉ được hát trong các buổi tuyên truyền về Dân số mà còn vang lên ở khắp các thôn, xóm, trong các đám cưới hay các chương trình văn nghệ, liên hoan. Thời điểm ấy, "Sao em nỡ vội lấy chồng" được ví như bài "dân số ca" của ngành Dân số. Bài hát cũng từng nhận được giải thưởng của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh năm 1990, về những sáng tác cổ động cho phong trào Dân số - Kế hoạch hóa gia đình.

Cho đến nay, nhạc sĩ Trần Tiến có lẽ là người hiếm hoi có được một ca khúc về ngành thành công đến vậy. Không chỉ nổi tiếng trong nước, ca khúc còn được dàn nhạc giao hưởng New York thể hiện để đón chào Bộ trưởng Bộ Y tế Việt Nam lên nhận giải thưởng của tổ chức Liên Hợp Quốc. Ngoài ra, một nữ ca sĩ người Nhật Bản cũng đã đưa bài hát này vào CD nhạc phát hành hơn 20 nước trên thế giới của mình.

Nhiều năm sau thành công của "Sao em nỡ vội lấy chồng", nhạc sĩ Trần Tiến đóng góp thêm cho ngành dân số ca khúc "Cho tôi xin em một đứa con trai". Mượn lời tâm sự đáng yêu, dí dỏm của một người đàn ông "thích con trai", nhạc sĩ Trần Tiến đã có ca khúc đầy ẩn ý, thương cảm cho chị em bị gia đình yêu cầu "phải đẻ tới khi được con trai".

Có một Trần Tiến “tuyên truyền viên dân số” - Ảnh 2.

Những ca khúc "dân số ca" của nhạc sĩ Trần Tiến được nhiều người đón nhận và lan toả mạnh mẽ


Một ca khúc cũng nổi tiếng không kém "Sao em nỡ vội lấy chồng" là "Thượng đế buồn". Với ca từ giản dị, dễ hiểu, dễ nghe và giai điệu tươi vui nhộn nhịp, "Thượng đế buồn" đã chứa đựng đầy đủ những thông điệp về giảm sinh và nâng cao chất lượng dân số. "Trời sinh voi, trời không sinh cỏ/Trái đất nghèo thượng đế bỏ đi", "Và như thế người không mảnh khố, hàng trăm triệu người/Và như thế trẻ em đang đói, hàng trăm triệu người"…

Điều đáng mừng là sau này, có nhiều nhạc sĩ cũng tham gia sáng tác ca khúc về chủ đề dân số. Như nhạc sĩ Trương Ngọc Ninh từng đoạt Giải Nhì trong cuộc vận động sáng tác ca khúc về Dân số - Kế hoạch hóa Gia đình năm 1998 với ca khúc "Lời ru chia đôi".

Có một Trần Tiến “tuyên truyền viên dân số” - Ảnh 3.

Ca sĩ Quang Linh - Người thể hiện thành công ca khúc "Sao em nỡ vội lấy chồng"

Hay năm 2013, Báo Gia đình và Xã hội - Tổng cục Dân số Kế hoạch hóa Gia đình và Hội Nhạc sĩ Việt Nam tổ chức cuộc vận động sáng tác ca khúc về Dân số "Kỷ nguyên vàng vì hạnh phúc cuộc sống", thu hút nhiều cái tên nổi tiếng tham gia như: Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu, Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn, Nhạc sĩ Văn Dung, Nhạc sĩ An Thuyên… Đề tài sáng tác được các nhạc sĩ gửi đến khá phong phú. Nhiều bài hát mang tính cộng đồng, có những bài hát khai thác các đề tài về miền núi như: nạn tảo hôn, lấy chồng sớm… Và dù chưa được phổ cập như "Sao em nỡ vội lấy chồng" nhưng mỗi ca khúc đều có đời sống riêng, góp phần đáng kể vào công cuộc tuyên truyền toàn dân thực hiện chính sách dân số và phát triển.

Minh Nhật
Thế Thành

Cùng chuyên mục

Gần 40% đàn ông Việt gặp vấn đề về bệnh nam khoa

GiadinhNet - Với quý ông, chứng “chưa đến chợ đã hết tiền” trở thành nỗi ám ảnh không dễ gì bày tỏ trong...

Khánh Hòa: Nỗ lực chăm sóc người cao tuổi

GiadinhNet - Hiện nay, số người cao tuổi (NCT) từ 60 tuổi trở lên tại Khánh Hòa chiếm trên 10% tổng dân số và có xu...

Những người đàn ông chậm dậy thì

Lấy vợ gần 2 năm không có con, bị vợ giục, anh Thành mới đi khám. Bác sĩ cho biết, hệ sinh sản của anh vẫn như...

Cổ tử cung ngắn - nguyên nhân dễ gây sảy thai

Cổ tử cung ngắn hầu như không ảnh hưởng nhiều đến chức năng sinh lý hay chuyện quan hệ vợ chồng nhưng nó...