Bắc Ninh đối mặt với vấn đề già hóa dân số và khó khăn trong chăm sóc người cao tuổi

 Con số chỉ ra cho thấy, tỷ lệ người cao tuổi tại Bắc Ninh hiện nay là hơn 15,1%, cao hơn tỷ lệ chung của cả nước (gần 12%). Tuổi thọ tăng là một trong những thành tựu của phát triển kinh tế - xã hội, tuy nhiên già hóa dân số với tốc độ nhanh cũng đặt ra nhiều thách thức, trong đó phải kể đến áp lực lên hệ thống chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Thống kê trong 2 năm 2018 và 2019 của Bệnh viện Đa khoa tỉnh, tỷ lệ bệnh nhân trên 60 tuổi khám bệnh tại đây lần lượt chiếm tỷ lệ 43%, 48%, riêng bệnh nhân trên 60 tuổi điều trị nội trú lên tới 40% - 42%. Trong khi đó, tại Bệnh viện Y học cổ truyền và Phục hồi chức năng tỉnh hiện nay, thường xuyên có trên dưới 300 bệnh nhân điều trị nội trú, khoảng 2/3 số đó là người cao tuổi. Đối tượng bệnh nhân cao tuổi chủ yếu mắc các bệnh mãn tính về: Cơ xương khớp, cột sống, di chứng sau đột quỵ… Đây đều là những bệnh cần phải điều trị nhiều đợt và điều trị dài ngày, mỗi đợt bình quân 16-18 ngày, do vậy, thời gian ở viện của nhiều bệnh nhân còn nhiều hơn thời gian ở nhà. Tính đến hết năm 2021, tỉnh Bắc Ninh có hơn 191 nghìn người cao tuổi (từ 60 tuổi trở lên). Hiện nay, người cao tuổi từ đủ 65 tuổi đến dưới 80 tuổi được ngân sách tỉnh hỗ trợ mua thẻ BHYT. Chính sách an sinh xã hội này thể hiện sự quan tâm đặc biệt của tỉnh với người cao tuổi. Những năm gần đây, công tác chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi có chuyển biến tích cực, tỷ lệ người cao tuổi được tư vấn và khám sức khoẻ định kỳ năm 2019 chỉ đạt 47,2%, năm 2020 tăng lên 59,6%, đến 2021 đã đạt 71%. Tuy vậy, hệ thống chăm sóc sức khoẻ nói chung, chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi nói riêng chưa thích ứng với già hoá dân số nhanh; việc xây dựng môi trường thân thiện với người cao tuổi và triển khai các loại hình chăm sóc sức khoẻ dài hạn tại cộng đồng chưa được quan tâm đúng mức. Công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi vẫn còn gặp nhiều khó khăn, tồn tại như: Mạng lưới chăm sóc sức khỏe người cao tuổi có nhưng hoạt động chưa hiệu quả; nhân lực chuyên ngành Lão khoa còn thiếu; một số bệnh nhân lớn tuổi, già yếu, đi lại khó khăn nên không thể đến bệnh viện khám chữa bệnh theo định kỳ; kinh phí dành cho công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi chưa đáp ứng nhu cầu; người cao tuổi chưa có thói quen khám sức khỏe định kỳ…

 Ông Nguyễn Hải, Trưởng phòng Dân số, Sở Y tế cho rằng người cao tuổi chủ yếu sống ở nông thôn, thường sống cùng con cháu và đời sống vật chất còn gặp nhiều khó khăn, trong khi đó họ phải đối diện với gánh nặng “bệnh tật kép” vì tỷ lệ bình quân mỗi người cao tuổi mắc 3 bệnh, phải đối diện với nguy cơ tàn phế do quá trình lão hoá, chi phí điều trị lớn. Chưa có số liệu thống kê cụ thể tại Bắc Ninh, song ở quy mô toàn quốc, khoảng 70% người cao tuổi không có lương hưu. Thách thức lớn nhất của quá trình già hoá dân số nhanh là phần lớn người cao tuổi không có kinh tế dự phòng, do đó, họ rất khó khăn khi ốm đau, bệnh tật. Theo GS,TS Đặng Nguyên Anh, Phó Chủ tịch Hội Xã hội học Việt Nam, khi những người từ 65 tuổi trở lên chiếm 7% tổng dân số của một quốc gia thì dân số đó bước vào thời kỳ già hóa và khi tỷ lệ này tăng gấp đôi, đạt mức 14% thì trở thành dân số già. Từ năm 2009, tỷ lệ dân số 65 tuổi trở lên của Bắc Ninh là 7,3%, nghĩa là bước vào thời kỳ già hóa dân số trong khi vẫn có cơ cấu “dân số vàng”. Số liệu cho thấy Bắc Ninh sẽ trở thành tỉnh có dân số già năm 2045. Điều này đặt ra những thách thức về an sinh xã hội, chăm sóc sức khỏe cũng như đáp ứng nhu cầu được tiếp tục làm việc đối với người cao tuổi khỏe mạnh, có khả năng lao động.  

Để giúp người cao tuổi trên địa bàn tỉnh tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ về thể chất và tinh thần, biết tự chăm sóc, phòng tránh các bệnh không lây nhiễm, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 356/KH-UBND thực hiện Chương trình chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi đến năm 2030. Với tầm nhìn dài hạn, Kế hoạch đặt mục tiêu chăm sóc, nâng cao sức khoẻ người cao tuổi bảo đảm thích ứng với già hoá dân số, góp phần thực hiện thành công Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030. Thực hiện trên phạm vi toàn tỉnh, Kế hoạch được chia làm 2 giai đoạn: Từ 2021-2025 và từ 2026-2030 với nhiều mục tiêu cụ thể, hướng tới đối tượng thụ hưởng là người cao tuổi, gia đình có người cao tuổi, người thân trực tiếp chăm sóc người cao tuổi, người quản lý, cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi, ưu tiên người có công với cách mạng, người cao tuổi tại hộ nghèo, cận nghèo, các đối tượng yếu thế.Cần nhiều giải pháp để biến các mục tiêu thành hiện thực, trong đó, quan trọng hàng đầu là tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, chính quyền về công tác chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi, đẩy mạnh tuyên truyền vận động thay đổi hành vi, tạo môi trường xã hội ủng hộ và tham gia chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi. Củng cố, phát triển hệ thống cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu, phòng, chống bệnh không lây nhiễm, khám chữa bệnh cho người cao tuổi, từng bước xây dựng mô hình chăm sóc sức khoẻ dài hạn cho người cao tuổi. Đi đôi với đó là đào tạo, tập huấn chuyên môn cho đội ngũ làm công tác chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi, hoàn thiện chính sách pháp luật liên quan đến chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi, bảo đảm nguồn lực thực hiện Kế hoạch…