Bệnh teo cơ ở người già: dấu hiệu và cách điều trị

1. Bệnh teo cơ ở người lớn tuổi là gì?

Bệnh teo cơ ở người lớn tuổi (tên khoa học: Sarcopenia) là tình trạng thiểu cơ có sự suy giảm khối lượng cơ bắp khiến cho các cơ ngày càng teo nhỏ và mất đi sức mạnh. Đây được xem là hậu quả tất yếu của tình trạng thoái hóa cơ thường khởi phát ở tuổi 75. Trong cơ thể, cơ bắp là bộ phận có nhiều chức năng quan trọng như kiểm soát nhịp tim, giúp cơ thể vận động, di chuyển và hỗ trợ giảm tải áp lực cho xương khớp. Ở người trẻ tuổi, hệ thống cơ bắp sẽ phát triển mạnh khi có chế độ dinh dưỡng, tập luyện khoa học. Tuy nhiên, sau tuổi trung niên, cơ bắp sẽ bị thoái hóa dần do sự mất cân bằng giữa quá trình tăng trưởng với quá trình phá hủy tế bào. Trung bình, mỗi năm cơ thể sẽ mất đi khoảng 3% sức mạnh cơ bắp . Tình trạng này kéo dài cho đến khi lớn tuổi thì hệ thống các cơ đã bị suy yếu đáng kể.

Tùy theo vị trí bị ảnh hưởng mà bệnh teo cơ ở người cao tuổi có các dạng phổ biến như:

• Teo cơ tay
• Teo cơ chân
• Teo cơ tủy sống
• Teo cơ đùi…

Teo cơ là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng yếu cơ ở người lớn tuổi. Tình trạng này khiến cho người bệnh dễ té ngã khi đi lại và dẫn đến gãy xương. Các triệu chứng bệnh có khuynh hướng tiến triển nhanh và nặng hơn ở những người lớn tuổi ít hoạt động thể chất, nằm bất động trên giường trong thời gian dài hoặc ăn uống không đầy đủ. Bệnh teo cơ ở người lớn tuổi nếu không được kiểm soát tốt có thể gây nguy cơ tàn tật cao. Nghiên cứu cũng cho thấy, người cao tuổi bị teo cơ có tuổi thọ thấp hơn so với người khỏe mạnh.

2. Nguyên nhân gây teo cơ ở người lớn tuổi

Lão hóa là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh teo cơ ở người lớn tuổi. Bên cạnh đó, bệnh teo cơ ở người lớn tuổi còn đến từ các nguyên nhân sau:

• Ít vận động: Ít vận động là một mối nguy về lâu dài cho sức khỏe. Nếu không thường xuyên vận động, cơ sẽ rất dễ bị suy yếu, lâu ngày sẽ dẫn đến tình trạng teo và yếu cơ nhanh hơn. Ngồi quá nhiều và kéo dài hàng giờ, cơ bắp và các cấu trúc khác của cơ thể cũng sẽ không còn thích ứng được với các động tác như chạy, nhảy và thậm chí là đứng. Ngoài ra việc nằm bất động trên giường sau một chấn thương hoặc bệnh tật dẫn cũng dẫn đến bệnh teo cơ ở người lớn tuổi.
• Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng: Với một chế ăn uống không cung cấp đủ calo và protein sẽ dẫn đến tình trạng giảm cân và giảm khối lượng cơ. Người già thường có xu hướng dễ chán ăn khi gặp phải các vấn đề về khẩu vị, răng, nướu khó khăn trong việc ăn uống dẫn đến ăn uống không đầy đủ. Và từ đó khiến cơ thể không được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cần thiết gây các bệnh lý như loãng xương, bệnh teo cơ ở người lớn tuổi,...
• Béo phì: Béo phì là nguyên nhân chính gây ra suy giảm thể chất và giảm sức mạnh cơ ở người lớn tuổi. Thừa cân béo phì cũng là nguyên nhân gây ra các bệnh lý về huyết áp, mỡ máu và đường huyết. Trong đó đề kháng insulin có liên quan mật thiết đến mất cơ do tuổi tác. Và việc lười vận động sẽ khiến lượng mỡ tích tụ ở vùng bụng tăng lên gây béo phì.
• Suy giảm chức năng thần kinh: Các cơ bắp trên cơ thể vận động sau khi tiếp nhận thông tin chỉ huy từ hệ thần kinh. Ở người lớn tuổi, số lượng các dây thần kinh kiểm soát hoạt động của cơ bị giảm đáng kể khiến cơ bị yếu đi và ngày càng teo nhỏ. Ngoài ra, các tổn thương ở hệ thần kinh trung ương hay hệ thần kinh ngoại vi cũng có thể khiến người cao tuổi bị teo cơ chân, teo cơ tay hay teo cơ toàn thân.
• Hội chứng suy mòn: Căn bệnh này gây mất cơ liên tục và liệu pháp dinh dưỡng dường như không thể giúp cải thiện tình trạng này. Hội chứng suy mòn là nguyên nhân gây teo cơ phổ biến cho người lớn tuổi bị ung thư, suy thận mãn tính hay một số bệnh lý khác.
• Bỏng: Một số người bị teo cơ sau khi bị bỏng nghiêm trọng, các cơ bị tổn thương không thể phục hồi.
• Các vấn đề sức khỏe: Bên cạnh các nguyên nhân trên, người lớn tuổi còn có thể bị teo cơ do ảnh hưởng của các vấn đề khác về sức khỏe như: Hội chứng Guillain-Barre, xơ cứng teo cơ, suy giáp, viêm cơ, loạn dưỡng cơ, AIDS,…Tác dụng phụ của thuốc tây: Sử dụng thuốc corticosteroid hay một số loại thuốc khác trong thời gian dài có thể khiến người già gặp phải nhiều tác dụng phụ nguy hiểm, bao gồm tình trạng teo cơ.

3. Các dấu hiệu của bệnh teo cơ

Bệnh teo cơ thường có những biểu hiện dễ nhận biết sau:

• Thể chất suy nhược
• Teo cơ tay gây khó khăn khi cần nắm, xách hay nâng đỡ đồ nặng
• Khả năng giữ thăng bằng kém
• Dễ bị té ngã khi đi lại, nhất là khi bị teo cơ chân.
• Kích thước cơ bắp giảm, khu vực bị bệnh teo nhỏ, kích thước chênh lệch rõ so với những nơi khác.
• Vận động chậm chạp, nhanh mất sức nên không cảm thấy thích thú với các hoạt động thể chất.

 Tuy nhiên, các dấu hiệu này cũng có thể xảy ra ở các bệnh lý khác. Do đó, nếu người lớn tuổi xuất hiện một hoặc nhiều trong số các biểu hiện này và không có lý do rõ ràng, hãy gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để được chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh.

4. Chế độ dinh dưỡng tốt cho bệnh teo cơ ở người lớn tuổi

Khi bị teo cơ, người lớn tuổi cần chú trọng hơn về mặt dinh dưỡng để cải thiện các triệu chứng và ức chế quá trình teo cơ một cách tự nhiên. Các thực phẩm tốt nhất cho người bệnh bao gồm:

• Thức ăn giàu chất đạm: Protein có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của cơ bắp. Khi được cơ thể hấp thụ, một phần chất này sẽ phân hủy thành các axit amin giúp xây dựng tế bào cơ. Trên thực tế, bệnh teo cơ bắp ở người lớn tuổi có liên quan mật thiết với chế độ ăn thiếu protein. Vì vậy, người bệnh cần tăng cường bổ sung chất này thông qua các thực phẩm như:Thịt, Cá, Trứng, Đậu nành và các chế phẩm từ đậu nành, Sữa chua, Phô mai, Hạnh nhân, Bông cải xanh.
• Các thực phẩm giàu protein rất cần thiết cho chế độ ăn của người lớn tuổi bị teo cơThực phẩm giàu omega 3: Cá béo: Cá hồi, cá thu, cá tuyết…Hạt óc chó, Hạnh nhân, Hàu, Dầu ô liuHạt lanh, Ngũ cốc…
• Thực phẩm chứa Creatine: Bản chất của Creatine là một loại protein nhỏ do gan sản sinh. Chất này cũng giúp hỗ trợ tích cực cho sự phát triển cơ bắp. Để tăng cường Creatine cho cơ thể, người lớn tuổi nên thêm thịt vào chế độ ăn. Ngoài ra, có thể bổ sung chất này thông qua thực phẩm chức năng.

5. Phòng ngừa bệnh teo cơ ở người lớn tuổi

Người lớn tuổi là đối tượng có nguy cơ bị teo cơ rất cao. Để phòng ngừa bệnh, hãy áp dụng những cách sau:

• Tập thể dục hàng ngày, tăng cường các hoạt động thể chất có cường độ vừa phải, phù hợp với sức khỏe để cải thiện sức mạnh cho cơ bắp.
• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng. Thường xuyên bổ sung các thực phẩm giàu protein, omega 3 và Creatine vào trong thực đơn để hỗ trợ tốt nhất cho sự phát triển của cơ bắp.
• Không lạm dụng thuốc tây bừa bãi, nhất là corticosteroid.
• Cẩn thận trong sinh hoạt hàng ngày. Tránh bị bỏng, chấn thương.
• Điều trị tốt các bệnh lý liên quan để giảm yếu tố nguy cơ gây bệnh teo cơ ở người lớn tuổi.