Cần làm gì với bệnh chóng mặt ở người cao tuổi?

Nguyên nhân do đâu?

Chóng mặt chỉ là triệu chứng của nhiều bệnh lý, trong đó có cả những bệnh lý nguy hiểm. Nguyên nhân hay gặp nhất trong chứng chóng mặt ở người cao tuổi là do thiếu máu não, tiền đình.

Tiền đình là vùng nằm sau ốc tai, là một hệ thống có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự cân bằng khi đi đứng và duy trì tư thế, phản xạ các cơ... Vì vậy, khi tiền đình bị ảnh hưởng do bất kỳ một nguyên nhân nào cũng có thể sẽ gây rối loạn thăng bằng, rung giật nhãn cầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn...

Ngoài ra, chóng mặt cũng báo hiệu cơ thể người già đang gặp các rối loạn như: Thiếu máu, rối loạn điện giải, suy chức năng tuyến giáp, tăng huyết áp, đau thắt ngực, suy tim… Thậm chí hạ huyết áp tư thế cũng gây chóng mặt.

Một nguyên nhân thường gặp gây ra tình trạng chóng mặt ở người cao tuổi là rối loạn vận mạch do hệ thống mạch máu (động mạch cung cấp máu cho vùng tiểu não bị ảnh hưởng hoặc do lượng máu đến ít đi hoặc mạch máu bị tắc nghẽn do xơ vữa động mạch). Khi động mạch bị xơ vữa thì lòng động mạch bị hẹp lại làm cho lượng máu đi qua khó khăn, gây hạn chế lưu thông máu lên não.

Ngoài ra, chóng mặt ở người cao tuổi cũng có thể do ngộ độc thực phẩm bởi hoá chất hoặc bởi vi khuẩn, do thời tiết chuyển mùa, stress liên tục.

Biểu hiện của chứng chóng mặt

 Chóng mặt thường có kèm theo một số triệu chứng khác như quay cuồng, hoa mắt, ù tai gây rất khó chịu cho người bệnh và rất dễ tái phát. Chóng mặt ở  NCT có thể biểu hiện ở nhiều tư thế khác nhau nhưng hay gặp nhất là khi đang nằm xuất hiện chóng mặt, đặc biệt là khi thay đổi tư thế (đang nằm ngửa chuyển sang nằm nghiêng trái hoặc nghiêng phải).

Đối với một số người cao tuổi, chóng mặt thường xảy ra lúc nửa đêm, gần sáng, khi tỉnh dậy không ngồi dậy được do hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn và có thể nôn. Người lao đao, choáng váng, mất thăng bằng, nếu cố dậy có thể bị ngã hoặc dúi dụi xuống đất, cũng có trường hợp bị sang chấn làm gãy xương (lồng ngực, khung chậu, chân, tay). Các triệu chứng này làm cho người bệnh rất khó chịu, đặc biệt là khi người bệnh thay đổi tư thế nghiêng người từ trái qua phải hoặc ngược lại là chóng mặt, buồn nôn. Nếu nhẹ thì thoáng qua nhưng nếu nặng thì không thể thay đổi tư thế được và nôn nhiều. Trong trường hợp NCT chóng mặt do hệ thống mạch máu  nghĩa là do rối loạn tuần hoàn não (thiếu máu não), người bệnh còn có đau đầu, có khi đau dữ dội, liên tục (tỷ lệ đau đầu trong trường hợp này chiếm tới 90%).

Rối loạn tuần hoàn não là một trong những nguyên nhân gây chóng mặt.

Cần làm gì khi bị chóng mặt?

Khi bị chóng mặt, người bệnh nên chọn tư thế nằm cho thích hợp (nghiêng trái hay nghiêng bên phải hoặc nằm ngửa), không nên gắng, gượng đi tiếp. Tránh thay đổi tư thế và nên tránh ánh sáng chói như ánh sáng mặt trời, ánh sáng đèn hoặc tránh tiếng động, ồn ào. Cần gọi cho người thân, người giúp việc biết tình trạng của mình để mọi người có thái độ xử lý thích hợp nhất (cho uống thuốc nếu đã biết bệnh từ trước và có sẵn thuốc mua theo đơn của bác sĩ hoặc cho đi khám bệnh ở cơ sở y tế gần nhất).

Khi bị chóng mặt, dù chỉ mới thoáng qua cũng nên đi khám bệnh để được bác sĩ xác định bệnh và tình trạng bệnh, nhất thiết không được chủ quan.

Ngoài việc dùng thuốc, cần tập luyện thường xuyên, nhẹ nhàng nhưng đúng động tác, ví dụ tập đốt sống cổ cần quay trái, quay phải, ngả đầu về sau, cúi đầu xuống, phải thực hiện các động tác một cách từ từ không vội vàng, mỗi lần tập như vậy cũng chỉ kéo dài từ 5-10 phút, không nên tập kéo dài thời gian... Nếu chóng mặt bởi rối loạn tuần hoàn não do tăng mỡ máu hay do tăng huyết áp, cần lưu ý thay ăn mỡ động vật bằng ăn dầu thực vật nhưng cũng ở trong giới hạn cho phép, không nên lạm dụng và không nên dùng loại dầu rán đã qua sử dụng nhiều lần. Nếu bị tăng huyết áp thì việc sử dụng thuốc phải thường xuyên, dùng loại thuốc nào, liều lượng bao nhiêu phải do thầy thuốc chỉ định và luôn được kiểm tra huyết áp (tốt nhất là kiểm tra hằng ngày với người biết đo huyết áp và máy đo chuẩn).