Cẩn trọng đột quỵ nhiệt mùa nóng

BS Trần Quốc Khánh (Bệnh viện Việt Đức) đã chia sẻ rằng, đột quỵ nhiệt là một tình trạng chấn thương bởi nhiệt. Cơ thể bị rối loạn do tiếp xúc với nhiệt độ cao trong một thời gian, thường kết hợp với tình trạng mất nước và ở những người lao động quá sức dẫn đến hệ thống điều hoà nhiệt độ của cơ thể tổn thương, mất kiểm soát. Trong ngày hè nắng nóng, cấp cứu này rất hay gặp.

Đột quỵ nhiệt có thể giết chết hoặc gây tổn thương não, cơ bắp, các cơ quan khác của cơ thể khi không sơ cứu, xử trí kịp thời. Định nghĩa y học về đột quỵ nhiệt là khi nhiệt độ cơ thể lớn hơn 104 độ F (tức 40 độ C ) với các biến chứng liên quan đến hệ thống thần kinh trung ương xảy ra sau khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Triệu chứng hay gặp là buồn nôn, co giật, lú lẫn, mất phương hướng, đôi khi mất ý thức, hôn mê. Nếu không được sơ cứu, cấp cứu kịp thời có thể tử vong.

Đối tượng dễ bị đột quỵ nhất

+ Đột quỵ nhiệt thường xảy ra vào mùa hè nắng nóng hoặc trong các hầm lò đốt nhiệt độ cao ở những người lao động nặng kéo dài, người tham gia huấn luyện quân sự, các vận động viên chạy đường dài…

+ Người tiếp xúc đột ngột với môi trường nắng nóng như 1 đợt nắng nóng của mùa hè, đi du lịch đến vùng đất nóng… Khi đó cần hạn chế hoạt động mạnh vài ngày để cơ thể kịp thích nghi trước.

Đột quỵ nhiệt nếu không cấp cứu kịp thời có thể nguy hiểm tính mạng. Ảnh minh họa

+ Người dân sống trong khu vực đô thị dễ bị đột quỵ do nhiệt trong một đợt nắng nóng kéo dài. Nguyên nhân một phần từ hiệu ứng đảo nhiệt: nhựa đường và nhiệt cửa hàng bê tông tích trữ trong ngày và chỉ dần dần phát tán nó vào ban đêm làm nhiệt độ tăng cao về đêm.

+ Sơ sinh, trẻ em dưới 4 tuổi và người lớn trên 65 tuổi dễ bị tổn thương vì kém thích nghi.

+ Người bị bệnh tim, phổi hoặc thận, béo phì hoặc thiếu cân, cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tâm thần, nghiện rượu… đều là những đối tượng có nguy cơ cao bị ảnh hưởng đầu tiên bởi nắng nóng kéo dài.

Khi nghi ngờ ai đó bị đột quỵ do nhiệt, hãy gọi ngay cấp cứu 115 hoặc đưa người đó đến bệnh viện càng nhanh càng tốt. Bất kỳ sự chậm trễ nào trong việc tìm kiếm trợ giúp y tế đều có thể dẫn đến tử vong cho bệnh nhân.

Trong quá trình đợi nhân viên y tế tới tiến hành sơ cứu cho người tai nạn đột quỵ nhiệt bằng cách đưa người bệnh đến khu vực râm mát mẻ, cởi bỏ bất kỳ quần áo nào không cần thiết. Làm mát cơ thể để đưa nhiệt độ về 38 đến 38,5 độ C như dùng quạt không khí thổi đều trên người bệnh trong khi làm ướt da bằng khăn ướt hoặc vòi nước rửa... làm mát chúng có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể nhanh chóng. Không dùng đá lạnh cho bệnh nhân lớn tuổi, trẻ nhỏ, bệnh nhân bị bệnh mãn tính..

Sơ cứu người bị đột quỵ nhiệt

Bác sĩ Khánh cho biết, nếu nghi ngờ ai đó bị đột quỵ do nhiệt, hãy gọi ngay cấp cứu 115 hoặc đưa đến bệnh viện càng nhanh càng tốt. Trong khi chờ đợi các nhân viên y tế đến, cần tiến hành sơ cứu. Đầu tiên, đưa người bệnh đến môi trường có máy lạnh, hoặc đưa vào nhà tắm, hoặc ít nhất là một khu vực râm mát, cởi bỏ quần áo nào không cần thiết.

Những cách làm mát cơ thể bao gồm dùng quạt không khí thổi đều trên người bệnh trong khi làm ướt da bằng khăn ướt hoặc vòi nước rửa, chườm các túi nước đá vào nách, háng, cổ và lưng của bệnh nhân. Đây là những vùng giàu mạch máu gần da, làm mát chúng có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể nhanh chóng. Lưu ý không sử dụng đá lạnh cho bệnh nhân lớn tuổi, trẻ nhỏ, bệnh nhân bị bệnh mạn tính...

Để ngừa đột quỵ nhiệt, tốt nhất nên ở trong môi trường có máy lạnh. Nếu phải đi ra ngoài, nên mặc quần áo nhẹ, màu sáng, thoáng và đội mũ rộng vành, đeo kính râm. Sử dụng kem chống nắng với hệ số chống nắng (SPF) từ 30 trở lên. 

Uống nhiều nước để ngăn ngừa tình trạng mất nước. Điều này có thể kiểm tra bằng cách quan sát nước tiểu. Nếu nước tiểu màu đậm tức là cơ thể đang mất nước. Nước tiểu bình thường có màu vàng nhạt và trong.

Tránh uống chất lỏng có chứa cà phê hoặc rượu.

Người chơi thể thao hoặc làm việc ngoài trời, khuyến cáo chung là uống 24 ounce chất lỏng (tầm 700 ml) hai giờ trước khi tập thể dục, lao động và cân nhắc thêm 8 ounce (khoảng 240 ml) nước hoặc thức uống thể thao khác trước khi tập thể dục. 

Tuyệt đối không được để bất cứ ai trong ôtô đang đậu mà không chạy điều hòa hoặc tắt máy. Đây là nguyên nhân phổ biến gây tử vong do nhiệt ở trẻ em.