Điều trị máu tụ dưới màng cứng mãn tính ở người già

Máu tụ dưới màng cứng mãn tính là khối tụ máu hình thành trong khoang dưới màng cứng trong thời gian dài (tối thiểu 03 tuần), nó thường xảy ra do một va chạm hay chấn động ở đầu làm tổn thương và gây chảy máu từ mạch máu gần hoặc trong khoang dưới màng cứng. Máu tụ lại ở khoang dưới màng cứng này, tích tụ dần gây chèn ép nhu mô não.

Cách điều trị máu tụ dưới màng cứng mãn tính ở người già

- Kỹ thuật nội soi:

Việc dùng hệ thống nội soi thần kinh có ống nội soi mềm (flexible) và kéo vi phẫu, ngày càng thịnh hành hơn.

- Điều trị nội khoa bảo tồn:

Một số thuốc được sử dụng trong điều trị nội khoa bệnh máu tụ dưới màng cứng mãn tính như mannitol và steroids liều cao, tuy nhiên việc điều trị nội khoa này cần kéo dài, và một số trường hợp bị thất bại phải chuyển sang phẫu thuật.

- Khoan sọ và dẫn lưu

Mổ thường được sử dụng nhiều nhất cho bệnh nhân mắc bệnh máu tụ dưới màng cứng mãn tính, khoan lỗ sọ có hoặc không có hệ thống dẫn lưu kín.

Thường 2 lỗ khoan là đủ, 1 ở ụ đính, 1 ở ngay trước khớp vành, cách đường giữa 3 cm. Đôi khi cũng cần 1 lỗ khoan ở thái dương thấp. Các đường mở da và lỗ khoan có thể thành đường mở sọ nếu cần thiết. Nếu máu tụ cả hai bên cần mở cùng lúc, nếu không sau mổ người bệnh có thể trở nặng do di lệch não.

Có thể thực hiện cuộc mổ qua gây tê tại chỗ hay gây mê toàn thân. Dùng gây tê khi điều kiện người bệnh xấu. Dùng gây tê có thể gặp khó khăn khi phải kéo dài thời gian để lấy hết máu cục và cầm máu triệt để.

Có thể thực hiện lỗ khoan sọ rộng, xẻ màng ngoài nhiều mạch máu, cầm máu thật kỹ để có rộng chỗ đặt ống dẫn lưu. Bơm rửa máu tụ bằng dung dịch nước muối và hút. Bơm rửa đến khi dịch thoát ra trong và không màu. Có thể bơm nước muối qua ống dẫn lưu mềm để làm tróc máu cục ở bờ của khối máu tụ, cần thận trọng không gây tổn thương não.

Nhiều phẫu thuật viên đặt hệ thống dẫn lưu kín dưới màng cứng sau khi bơm rửa máu tụ. 1 ống dẫn lưu mềm đặt ở khoang dưới màng cứng, qua 1 lỗ khoan, ống chạy dưới da đầu và trổ ra ngoài da qua 1 đường rạch da nhỏ khác. Ống được nối với 1 hệ thống dẫn lưu kín, đặt dưới vị trí đầu 10-15 cm, rút ống dẫn lưu sau 24 - 48 giờ.

- Mở sọ (Craniotomy):

Ngày nay vì các phương pháp mổ đơn giản khác có hiệu quả hơn nên mở sọ chỉ được chỉ định trong 1 số trường hợp máu tụ tái phát nhiều lần, máu tụ đóng bánh, mở 1 lỗ sọ không giải quyết được hết máu tụ, hoặc khi máu tụ tạo nhiều bao riêng rẽ, cần phải mở vào nhiều ngăn khác nhau.

Cách chăm sóc người già sau mổ

Nếu người bệnh hồi phục tốt sau mổ, không nên quá lạm dụng CT kiểm tra thường xuyên, một số người bệnh có thể còn ít máu tụ tồn lưu, máu tụ này sẽ hấp thu theo thời gian không cần điều trị gì thêm. Độ trên 90% số người bệnh còn máu tụ tồn lưu trong vòng 4 ngày sau mổ. Nếu chụp CT não kiểm tra quá sớm có thể gây lo lắng, thậm chí mổ lại không cần thiết. Tuy vậy, phải chụp CT nếu người bệnh không hồi phục tốt hoặc có dấu hiệu trở xấu thứ phát.

Đặt người bệnh nằm thẳng trên giường hoặc đầu hơi thấp 20 độ trong vài ngày đầu sau mổ máu tụ dưới màng cứng mãn tính để làm não dễ nở ra và làm bít kín khoang dưới màng cứng.

Hệ thống dẫn lưu không nên để quá 48 giờ. Có thể dùng thuốc chống động kinh phòng ngừa trong thời gian mổ và hậu phẫu gần, đặc biệt khi người bệnh đã có cơn động kinh, phẫu thuật có thể gây ra cơn động kinh.

Cung cấp đủ nước và dùng steroids liều cao cũng có thể giúp ích cho tiến trình này. Tuy vậy, cách điều trị này không thể kéo dài nhiều ngày ở người có tuổi.