Mách bạn cách làm "nhẹ gánh" bệnh tiêu hóa ở người già

Táo bón

Mọi lứa tuổi có thể mắc bệnh táo bón nhưng người cao tuổi chiếm tỉ lệ nhiều hơn cả. Bình thường một người có thể đi ngoài từ 1 – 3 lần trong một ngày hoặc trên 3 lần trong một tuần. Được gọi là bị táo bón khi quá 3 ngày chưa đi ngoài hoặc đi ngoài dưới 3 lần trong một tuần, có thể có cơn đau quặn bụng, phân rắn, mỗi khi đi ngoài phải rặn mạnh.

Người cao tuổi bị táo bón mạn tính sẽ gây ra nhiều hậu quả xấu, như mệt mỏi, lười ăn, chán ăn, thậm chí bỏ bữa. Bệnh hay gặp nhất của táo bón dài ngày là bệnh trĩ. Táo bón cũng là một trong những nguyên nhân gây bệnh viêm đại tràng mạn tính, ung thư đại tràng. Một số người bị tăng huyết áp mạn tính nếu bị táo bón.

Xin giới thiệu một số cách dễ thực hiện giúp người cao tuổi ngăn ngừa và điều trị táo bón:

- Cách đơn giản nhất là dùng quả đu đủ chín 2 lần trong ngày. Hoặc lấy 100 gr khoai lang đem gọt bỏ hết vỏ, cắt nhỏ rồi cùng một ít gạo tẻ, lượng nước vừa đủ cho vào nồi nấu cháo, dùng 2 lần trong ngày mỗi khi bị táo bón.

- Dùng một ít gạo ngon, một ít hạt sen, 1 con cá chép tươi, hành, ngò, gia vị cùng vị thuốc sa nhân (10 gr) và nhục thung dung (30 gr). Cá chép làm sạch, bỏ ruột, gạo vo sạch để sẵn. Cho sa nhân, nhục thung dung vào nồi cùng 500 ml nước, nấu sôi, gạn bỏ bã, lấy nước, rồi cho cá chép, gạo tẻ, hạt sen vào nấu cháo, nêm nếm gia vị. Dùng món này 2 lần trong ngày mỗi khi bị táo bón.

- Lấy 50 gr thịt heo nạc, 200 gr đu đủ (còn hơi xanh), rửa sạch cả hai đem nấu chung với ít nước, nêm nếm gia vị. Món này dùng cho người thường xuyên bị táo bón, mỗi lần bị lâu ngày.

Người bị táo bón cần ăn nhiều chất xơ, uống đủ lượng nước và tăng cường vận động. Nếu làm như vậy mà vẫn không cải thiện được tình trạng thì có thể sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sỹ.

Tiêu chảy

Hệ miễn dịch và tiêu hóa của người già hoạt động kém hơn, đặc biệt là vào thời tiết nắng nóng rất dễ tạo điều kiện cho các yếu tố gây tiêu chảy hoành hành. Những nguyên nhân gây tiêu chảy thường gặp là: do bệnh lỵ, do tả hay ăn phải thức ăn bị nhiễm khuẩn.

Tình trạng tiêu chảy dẫn tới mất nước và rối loạn điện giải. Việc điều trị chủ yếu là bù nước và chất điện giải. Nếu mất nước nhẹ, bồi phụ nước bằng đường uống khi còn uống được, thường dùng Oresol hoặc có thể dùng nước cháo, nước sôi để nguội pha ít muối và đường vừa đủ.

Nếu mất nước nặng, khi lượng nước mất lớn hơn 5% trọng lượng cơ thể hoặc khi uống không có kết quả thì phải bù nước bằng truyền tĩnh mạch. Tùy theo nguyên nhân gây bệnh mà sử dụng thuốc theo chuẩn đoán và điều trị của bác sĩ.

Người già bị chứng tiêu chảy thể thận dương hư, có biểu hiện đau bụng, lạnh bụng đi tả gần sáng sớm, chân lạnh, tiểu không tự chủ... có thể sử dụng một số bài thuốc dân gian sau:

- Ngải cứu một nắm 60g, củ kiệu 40g, gừng tươi 1 củ, nấu uống.

- Dùng củ kiệu nấu cháo, cho thêm tiêu, hành gia vị vừa đủ ăn vài lần/ tuần.

Đây là hai bài thuốc Đông y tiêu biểu, thường được nhân dân sử dụng phòng trị tiêu chảy hiệu quả, hầu như không có tác dụng phụ.

Bên cạnh đó, vấn đề phòng bệnh tiêu chảy ở người già cần đặc biệt coi trọng, dưới đây là một số lưu ý để phòng bệnh hiệu quả:

- Thức ăn cần được nấu chín kỹ

- Không nên ăn các thức ăn đường phố, không đảm bảo vệ sinh

- Cần rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

- Những người đi du lịch là đối tượng rất dễ nhiễm bệnh, vì vậy phải đặc biệt chú ý giữ gìn vệ sinh, nếu có những dấu hiệu của bệnh cần phải bù nước hay đến cơ sở y tế.

- Không nên dùng thuốc bữa bãi khi có dấu hiệu tiêu chảy, khi đó việc điều trị sẽ trở nên khó khăn hơn

Đầy bụng, khó tiêu, kiết lỵ

Đầy hơi, khó tiêu hay kiết lỵ tuy không nguy hiểm nhưng gây khó chịu đối với người cao tuổi. Nguyên nhân thường là do ăn nhiều tinh bột mà cơ thể không chuyển hóa hết; ăn uống quá nhanh nhai không kỹ; hoặc đi ngủ ngay sau khi ăn.

Khi bị đầy hơi, khó tiêu, kiết lỵ, người già nên dùng các bài thuốc dân gian để cải thiện hệ tiêu hóa:

- Dùng một ít bầu (quả bầu) gọt bỏ vỏ rồi cùng một ít đường phèn, 3 chén nước cho vào nồi nấu còn lại 1 chén, gạn bỏ bã, lấy nước dùng.

- Lấy một quả xoài sống để cả vỏ, rửa sạch bên ngoài để ăn buổi sáng và buổi chiều.

- Dùng nguyên liệu gồm: 100 gr gạo ngon, 2 gr nhục quế, cùng một ít đường đen. Cách làm: nhục quế đem nấu lấy nước, bỏ bã, thêm nước, cho gạo vào nấu cháo thật loãng, cháo chín cho đường vào. Dùng món này vào buổi sáng, lúc cháo còn nóng ấm.

- Dùng 30 gr quả sung khô, rửa sạch, cắt nhỏ, đem sao vàng, mỗi ngày lấy 10 gr đem hãm với nước sôi trong bình kín chừng 15 - 20 phút. Khi dùng cho thêm một ít đường phèn.

- Với những người hay bị tiêu chảy do tỳ vị hư, có thể dùng 30 quả long nhãn (đã phơi, hoặc sấy khô) đem nấu cùng một ít gừng tươi để lấy nước uống.

- Trường hợp bị kiết lỵ, có thể dùng một ít cọng rau muống tươi, rửa sạch, cùng một ít vỏ quýt khô để lâu, đem nấu với nhiều nước, nấu với lửa nhỏ thật lâu, để lấy nước dùng. Hoặc lấy vài quả sung (hoặc lá sung tươi) đem nấu nước, rồi cho vào một ít đường để dùng.

Để tránh những rắc rối do đầy bụng, khó tiêu, kiết lỵ, người cao tuổi hạn chế ăn những thức ăn chua, cay, các chất kích thích như rựu bia, thuốc lá, cà phê... Hạn chế ăn kẹo, bánh ngọt. Tăng cường rau xanh trong bữa ăn hằng ngày như rau khoai lang, mồng tơi, rau muống, rau ngót...

Bên cạnh đó, vệ sinh răng miệng hằng ngày để tránh mảng bám ở chân răng. Đặc biệt, người già nên tập thể dục, vận động nhẹ nhàng để tăng nhu động ruột và dạ dày.