Nhật Bản thông qua luật giáo dục mẫu giáo miễn phí nhằm thúc đẩy tỷ lệ sinh

Phát biểu tại Quốc hội, Thủ tướng Abe cho rằng gánh nặng tài chính từ giáo dục và nuôi dậy con trẻ đang khiến giới trẻ tại quốc gia này ngày càng ngại sinh và nuôi nấng trẻ nhỏ. Đó là nguyên nhân khiến chính phủ quyết định đề xuất chương trình giáo dục miễn phí. Dưới thời ông Abe, Chính phủ Nhật Bản chủ trương khuyến khích phụ nữ tham gia vào lực lượng lao động trong bối cảnh tình trạng thiếu hụt lao động ngày càng nghiêm trọng. 

Chương trình giáo dục miễn phí, dự kiến có giá trị tới 776 tỷ yen (gần 7 tỷ USD)/năm, sẽ là một trong những chính sách mang tính quyết định nhất của Thủ tướng Shinzo Abe trong lĩnh vực giáo dục, nhằm mở rộng phạm vi dịch vụ an sinh xã hội. Khoản đầu tư chính phủ này sẽ đến từ doanh thu thu được từ việc tăng thuế bán hàng vào tháng 10, từ 8% như hiện tại lên 10%. 

Dự luật giáo dục mẫu giáo miễn phí đã được Hạ viện Nhật Bản thông qua hồi tháng 4 vừa qua. Theo chương trình này, chính phủ sẽ cung cấp chương trình giáo dục miễn phí cho trẻ em trong độ tuổi từ 3 - 5. Các dịch vụ trông giữ trẻ ban ngày với những trẻ dưới 2 tuổi cũng sẽ miễn phí với các gia đình có thu nhập thấp. 

Những gia đình gửi con ở những cơ sở giáo dục mẫu giáo không thuộc quản lý của chính quyền địa phương sẽ được nhận hỗ trợ tối đa 37.000 yen/trẻ/tháng với trẻ từ 3 - 5 tuổi và tối đa 42.000/yen/trẻ/tháng với trẻ dưới 2 tuổi. Tiền hỗ trợ không bao gồm chi phí các bữa ăn tại trường. Nhật Bản cũng nỗ lực cắt ngắn danh sách trẻ em đăng ký chờ sử dụng dịch vụ trông trẻ ban ngày. Có tới khoảng 20.000 trẻ em đã không thể nhận được các dịch vụ chăm sóc thông thường khi bố mẹ đi làm vào năm 2018 do thực trạng thiếu hụt các trường mẫu giáo và giáo viên. 

Việc giảm gánh nặng tài chính trong việc nuôi dạy trẻ nhỏ được coi là chìa khóa để thúc đẩy các cặp vợ chồng sinh con, làm tăng tỷ lệ sinh tự nhiên của đất nước, nhất là trong thời điểm phụ nữ Nhật Bản tham gia ngày càng nhiều vào lực lượng lao động. Tỷ suất sinh của đất nước, số trẻ em trung bình mà một người phụ nữ sẽ sinh ra trong đời, chỉ đạt con số khiêm tốn 1,43 vào năm 2017 tại Nhật Bản. 

Ngoài ra, Quốc hội Nhật Bản cũng đã thông qua dự luật cắt giảm gánh nặng tài chính ở các bậc học cao hơn dành cho các học sinh/sinh viên từ các gia đình thu nhập thấp, thuộc diện miễn thuế. Theo kế hoạch dự kiến sẽ được triển khai từ tháng 4/2020, chương trình miễn hoặc giảm phí nhập học và học phí sẽ được áp dụng tại các trường đại học công lập và tư thục đối với những học sinh/sinh viên trong diện nêu trên. Ngoài ra, các học sinh/sinh viên từ gia đình thuộc diện miễn thuế cũng sẽ được nhận học bổng hỗ trợ để mua sách, chi trả phí đi lại hoặc sinh hoạt phí. Hiện có khoảng 70% thanh niên Nhật Bản học đại học và với tỷ lệ này, Nhật Bản được cho là đã đến giai đoạn phổ cập giáo dục đại học.