Thực phẩm cho người bị viêm khớp gối

Viêm khớp gối là một trong những dấu hiệu sớm nhất của các bệnh lý về xương khớp, có thể xảy ra ở mọi đối tượng nhưng chủ yếu là người cao tuổi. Viêm khớp gối về cơ bản là tình trạng tổn thương của bề mặt sụn khớp. Do nhiều nguyên nhân tác động khiến bề mặt sụn khớp bị bào mòn, xù xì, vỡ mảnh, làm hai đầu xương cọ xát trực tiếp với nhau làm bạn đau nhức mỗi khi vận động. Lâu ngày còn hình thành nên cả gai xương ở rìa khớp. 

1. Những hậu quả của viêm khớp gối

Nếu bệnh không được kiểm soát kịp thời sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm như:

- Đau nhức dai dẳng: Đau là triệu chứng đầu tiên của hầu hết các bệnh xương khớp, bao gồm cả thoái hóa khớp gối. Ở giai đoạn đầu, những cơn đau nhức thường ở thể nhẹ và chỉ thoáng qua. Sau này, khi bệnh tiến triển sang giai đoạn muộn thì thì các cơn đau nhức này ngày càng một nhiều hơn, dai dẳng hơn, có thể xuất hiện cả ngày lẫn đêm, cả khi nghỉ ngơi.

- Gối bị biến dạng: Biểu hiện của đầu gối bị biến dạng là chi dưới khớp gối bị thoái hóa cong, vẹo vào trong hoặc ra ngoài. Đây là hậu quả của quá trình thoái hóa kéo dài làm cho khớp và sụn bị xơ vữa.

- Mất khả năng vận động bình thường: Khi các cơn đau nhức thường xuyên tấn công thì việc bạn đi lại bình thường là điều không thể. Thậm chí, lúc đi lại bạn chỉ có thể đi tập tễnh

- Teo cơ, bại liệt: Khi bị hạn chế vận động, các cơ từ gối trở xuống sẽ dần có cảm giác yếu hơn, bạn sẽ thấy chân run run mỗi khi đi lại. Dần dần chân của bạn đứng không vững, cơ bị teo lại và tăng nguy cơ bị bại liệt.

2. Tầm quan trọng của chế độ dinh dưỡng trong điều trị viêm khớp gối

Tình trạng viêm nhiễm tạo ra các gốc tự do – loại phân tử có khả năng phá hủy tế bào. Trong đó, bao hoạt dịch (túi chứa chất dịch khớp nằm giữa sụn khớp, màng hoạt dịch và dây chằng) là bộ phận dễ tổn thương bởi các gốc tự do tương tự như các mô mềm khác trong cơ thể. Chất chống oxy hóa có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của các gốc tự do. Vì vậy, một chế độ dinh dưỡng khoa học giàu các chất chống oxy hóa sẽ giúp cơ thể chủ động ngăn ngừa viêm khớp và làm dịu cơn đau ở khớp một cách hữu hiệu.

3. Những nhóm thực phẩm tốt cho điều trị viêm khớp gối

- Nước ép lựu: Nếu bạn bị đau đầu gối, cánh tay, hông hãy thử loại hoa quả có nguồn gốc Ba Tư có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa này. Nó có thể bảo vệ sụn của bạn. Các nhà nghiên cứu ở ĐH Case Western Reserve ở Cleveland, Mỹ đã cho chiết xuất lựu lên các mẫu mô của sụn bị tổn thương do viêm xương khớp mạn tính. Kết quả cho thấy loại nước này làm giảm hàm lượng các chất hóa học gây viêm liên quan tới sự quá phát của loại enzyme nào đó. Với số lượng bình thường, loại enzyme này là cần thiết cho thay thế sụn nhưng khi nó sản sinh quá nhiều – như trong bệnh viêm xương khớp – sẽ làm cho sụn bị mòn đi.

- Thực phẩm giàu acid béo omega-3: Chọn đúng thực phẩm để ăn sẽ giúp bạn giảm được cơn đau do viêm khớp gây ra. Trong nhiều năm, các nhà nghiên cứu thấy rằng những người bị viêm khớp ăn nhiều cá có dầu dường như ít bị viêm và đau hơn so với những người không ăn nhiều. Một nghiên cứu cho thấy cũng giống như aspirin, các acid béo omega-3 giúp tăng cường sản sinh resolvins, vốn có tác dụng ức chế hoạt động của các tế bào viêm. Đây là tin vui cho những người bị viêm khớp xương mạn tính đặc biệt là những người bị viêm khớp dạng thấp.

- Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa: Trước đây, các nhà nghiên cứu đã từng nghi ngờ các gốc tự do, mà các phân tử không ổn định của chúng tấn công các tế bào khỏe mạnh, là tác nhân gây viêm khớp. Một nghiên cứu của Nhật Bản mới đây chỉ ra rằng chính các gốc tự do phá hoại khả năng duy trì và tái tạo của sụn. Những người bị viêm khớp có xu hướng có nhiều phân tử gốc tự do hơn và do vậy, họ cần phải dung nạp nhiều hơn các chất chống oxy, đặc biệt là vitamin C và beta-carotene từ thực phẩm. Vitamin C trong trái cây như cam và quả kiwi và zeaxanthin, một chất chống oxy hóa được tìm thấy trong các loại rau lá xanh cũng làm giảm nguy cơ này. Những loại rau lá xanh (như rau bina, lá củ cải) cũng chứa nhiều vitamin E và một số nghiên cứu chỉ ra rằng bổ sung lượng lớn loại vitamin này cũng giúp giảm đau do viêm khớp xương, đặc biệt là khi kết hợp với vitamin C (250 tới 500 miligram/ngày)

- Quả dứa: Bromelain, loại enzyme tiêu hóa protein có trong loại trái cây nhiệt đới này có tác dụng giảm viêm. Nó có tác dụng giảm đau do viêm xương khớp giống một số loại thuốc chống viêm như ibuprofen, ít nhất là khi nó được dùng dưới dạng bổ sung. Một số nghiên cứu về bổ sung bromelain cho thấy nó cũng có thể giảm đau do viêm khớp dạng thấp. Ăn dứa giữa các bữa chứ không ăn cùng bữa ăn, loại enzyme này còn giúp bạn tăng cường tiêu hóa thức ăn. Hãy chọn dứa tươi hoặc để lạnh, không nên ăn dứa đóng hộp hoặc nước ép dứa.

- Đồ gia vị chống viêm: Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra nhiều loại gia vị có tác dụng chống viêm. Gừng và nghệ chứa hợp chất curcumin có tác dụng ức chế các enzyme và protein thúc đẩy viêm. Một số nghiên cứu cho thấy gừng và nghệ đặc biệt giúp giảm đau và sưng ở những người bị viêm khớp. Đinh hương chứa hóa chất chống viêm eugenol. Trong các nghiên cứu trên động vật gần đây, eugenol có tác dụng ức chế COX-2, loại protein thúc đẩy viêm. Đinh hương, nghệ và gừng cũng chứa các chất chống oxy hóa có vai trò làm chậm sự phá hủy sụn và xương do viêm khớp.

- Trà xanh và các loại cam quít: Nhóm thực phẩm này cùng chứa quercetin. Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và trên động vật đều chỉ ra rằng loại hợp chất hóa học này đóng vai trò là chất chống viêm và chống oxy hóa đầy quyền năng. Nghiên cứu trước đây trên động vật cho thấy trà xanh giúp dự phòng hoặc giảm các triệu chứng của viêm khớp dạng thấp. Và theo nghiên cứu về Sức khỏe phụ nữ Iowa, những người uống hơn 3 cốc trà mỗi ngày giảm 60% khả năng bị viêm khớp dạng thấp so với những người không uống.

4. Những lưu ý với người bị viêm khớp gối

Cân nặng càng tăng càng gây áp lực lên khớp gối, khớp háng, khiến phần sụn nơi đây bị bào mòn và tổn thương. Vì vậy với những người thừa cân, béo phì cần giảm cân ngay bằng cách cắt giảm lượng calo nạp vào cơ thể. Cần lưu ý một số điểm sau đây:

– Thay vì ăn 3 bữa chính, nên chia nhỏ thành 4 – 5 bữa trong ngày.

– Tăng cường ăn rau và ưu tiên lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật.

– Hạn chế món ăn ngọt và đồ uống có đường vì chúng có thể dẫn đến chứng béo phì nhanh nhất, làm tăng áp lực lên sụn khớp, sụn khớp bị hủy hoại dần, quá trình thoái hóa diễn ra càng nhanh, càng khiến cơn đau gối kéo dài.

– Hạn chế chọn bánh mì trắng, mì ống và các loại thực phẩm được làm từ bột tinh chế. Bởi chúng có thể khiến mức đường trong máu tăng cao, cơ thể sản xuất các chất gọi là cytokine – có tính chất viêm, không tốt cho xương khớp.

– Cắt giảm thịt nướng và các món được nấu ở nhiệt độ cao. Vì chúng chứa hợp chất glycate hóa bền vững (AGE) gây hại, làm tăng nguy cơ đau và viêm khớp.

– Nói “không” với thực phẩm chiên xào vì chứa một lượng lớn axit béo Omega-6 được chứng minh là có khả năng gây viêm khớp và viêm mãn tính.

– Kiêng dùng rượu, bia vì có thể gây ra bệnh viêm khớp mạn tính và nhiều nguy cơ có hại cho sức khỏe.

- Khi có bất kỳ triệu chứng đau nào ở khớp gối, người bệnh cần đi khám ngay để phát hiện và điều trị những tổn thương kịp thời, tránh biến chứng tiến triển âm thầm.

Mặc dù vậy, chế độ dinh dưỡng chỉ góp phần hỗ trợ phòng ngừa và điều trị viêm khớp gối. Để điều trị dứt điểm, bệnh nhân cần chữa trị kịp thời, tiếp cận đúng hướng và kiên trì tuân thủ chặt chẽ liệu trình của bác sĩ đề ra.