Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân: Đề nghị Chính phủ có hướng dẫn cụ thể mức sinh cho các địa phương

 Với tinh thần đó, ông Nguyễn Thiện Nhân rất mong Chính phủ sẽ triển khai, hướng dẫn và có công tác truyền thông hợp lý để đến giai đoạn 2035- 2045, dân số và lao động đất nước ta vẫn bền vững.

Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân phát biểu trước Quốc hội. Ảnh: quochoi.vn

Bền vững về lao động và dân số để phát triển

Tiếp tục thảo luận trong phiên họp toàn thể về tình hình phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV, sáng 31/5, bên cạnh việc đánh giá cao những kết quả đạt được trong phát triển kinh tế - xã hội, các đại biểu Quốc hội cũng thẳng thắn nêu lên những tồn tại, hạn chế, chỉ rõ những nguyên nhân, qua đó đề xuất các giải pháp để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ đề ra.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thiện Nhân - Bí thư Thành ủy TPHCM đã chỉ rõ những việc cần làm ngay để đưa đất nước phát triển. Theo đó, ông Nguyễn Thiện Nhân nêu quan điểm: “Chúng ta đã nghe những kiến nghị liên quan đến công việc 6 tháng cuối năm, 1 năm tới, 5 năm tới. Có những việc chúng ta bàn hôm nay vì sự phát triển của đất nước cho đến giai đoạn 2030 - 2045. Chúng tôi xin đề cập một vấn đề để đất nước phát triển bền vững trong tương lai mà ngay bây giờ phải làm và thấy cần được quan tâm hơn. Quốc gia phát triển bền vững có thể nêu 5 yếu tố, bền vững về chính trị, bền vững về kinh tế, bền vững về xã hội, bền vững về môi trường và cuối cùng là bền vững về lao động và dân số”.

Trong đó, ông Nguyễn Thiện Nhân nêu vấn đề về dân số và lao động: “Nếu 2 người trưởng thành sinh được 2 người con thì khi 2 người này về hưu, hoặc mất đi thì xã hội có 2 lao động thay thế. Xã hội bền vững lao động là khi 2 lao động mất đi sẽ có người thay thế. Tỷ suất sinh hướng đến mức tỷ suất sinh thay thế. Tuy nhiên, thống kê cũng cho thấy, khi 20 trẻ đến 20 tuổi thì có một trẻ bị mất do đau yếu trong quá trình, do vậy chỉ còn 19 trẻ. Nếu 10 cặp vợ chồng sinh đúng 20 người thì khi lớn lên chỉ còn 19 người. Như vậy không đủ lao động thay thế, nên khuyến cáo tỷ suất sinh là 10 cặp vợ chồng phải sinh được 21 trẻ, hay là tỷ suất sinh là 2,1 trẻ bình quân/phụ nữ. Tỷ suất này là tỷ suất sinh thay thế cho xã hội bền vững.

Điều này nói thì dễ nhưng làm không dễ. Do nhiều quốc gia không thành công trong việc duy trì mức sinh thay thế. Ví dụ, như Nhật Bản sau nhiều chục năm nỗ lực thì bây giờ mức sinh là 1,4 trẻ bình quân/phụ nữ chứ không phải 2,1. Theo dự báo trong vòng 50 năm tới, dân số Nhật Bản giảm đi 40 triệu người, thiếu trầm trọng lao động, dư thừa năng lực về giao thông, trường học và bệnh viện và những quỹ an sinh xã hội, và bảo hiểm nguy cơ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nguyên nhân của tình trạng này là văn hóa lao động là trên hết nên gia đình, sinh con là phụ nên nhiều nước như Hàn Quốc, Nhật Bản… một nửa thế kỷ làm việc liên tục nhiều giờ trong ngày, vấn đề gia đình, sinh con để sang một bên thì bây giờ giải quyết hết sức khó khăn. Thứ hai là điều kiện xã hội. Y tế, học hành, nhà cửa không phù hợp nên người ta không muốn có con.Thứ ba, khi có con dễ mất việc làm nên nhiều người không sinh con”.

Phải làm có tổ chức, kế hoạch

Lấy những ví dụ trên, ông Nguyễn Thiện Nhân cho rằng: “Đây là xu hướng của nhiều nước như Singapore và một số nước khác. Vì vậy, năm 2017, Hội nghị Trung ương lần thứ VI đã có Nghị quyết số 21 về vấn đề công tác dân số trong tình hình mới. Đây là nghị quyết quan trọng và kịp thời, trong đó xác định mục tiêu duy trì vững mức sinh thay thế của đất nước bình quân là 2,1 trẻ bình quân/phụ nữ. Trong tình hình mới, chúng ta giảm mức sinh từ 4,3 trẻ bình quân/phụ nữ xuống 2,1 trẻ bình quân/phụ nữ trong các năm qua. Trong vòng khoảng 10 năm, Việt Nam là nước duy nhất duy trì được tỷ lệ này. Nhưng chúng ta có nên giảm dưới 2,1 nữa không, kế hoạch cũ đến năm 2020 còn 1,8 trẻ bình quân/phụ nữ?”

Ngoài ra, ông Nguyễn Thiện Nhân cũng nêu quan điểm: “Mục tiêu như vậy không hợp lý nên Nghị quyết Trung ương đã đề nghị thay đổi và đến ngày 31/12/2017, Chính phủ có Nghị quyết số 37 về công tác dân số theo chỉ tiêu hàng đầu cũng là duy trì vững chắc mức sinh thay thế và coi dân số là một chỉ tiêu kinh tế - xã hội, vận động mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con. Nhưng nếu vận động như vậy là chưa đủ mục tiêu 2,1 trẻ bình quân/phụ nữ. Báo cáo thực tế Đồng bằng sông Hồng có mức sinh 2,16 trẻ/phụ nữ là tương đối ổn; Tây Bắc và vùng núi phía Bắc có mức sinh 2,4 trẻ/phụ nữ thì hơi cao; Bắc Trung Bộ, duyên hải Trung Bộ có mức sinh 2,3 trẻ/phụ nữ cũng hơi cao nhưng đang cần thiết; Tây Nguyên có mức sinh 2,4 trẻ/phụ nữ”.

Trước vấn đề trên, ông Nguyễn Thiện nhân đề nghị: “Đông Nam bộ có mức sinh 1,62 trẻ/phụ nữ nên rất thiếu, tương tự là Tây Nam Bộ có mức sinh 1,8 trẻ/phụ nữ. Với tình hình hiện nay, chừng nào Đông Nam bộ và Tây Nam bộ sinh quá thấp thì ở phần còn lại của đất nước, việc sinh trên 2 trẻ là cần thiết để bù lại nguồn nhân lực. Như vậy, đất nước mới phát triển bền vững. Chúng tôi đề nghị Chính phủ có hướng dẫn cụ thể mức sinh phù hợp cho các địa phương, không phải đâu cũng chỉ giảm. Nếu miền Nam không đạt mức sinh thay thế thì miền Bắc còn bù. Việc này phải làm có tổ chức, kế hoạch... Với tinh thần đó, chúng tôi rất mong Chính phủ sẽ triển khai, hướng dẫn và công tác truyền thông hợp lý để đến giai đoạn 2035-2045, dân số và lao động đất nước ta vẫn bền vững”.