Hội chứng tiền kinh nguyệt: Những điều cần biết

Hội chứng tiền kinh nguyệt tuy không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không chú ý theo dõi, điều trị thì bệnh lý có thể diễn biến phức tạp, gây khó chịu về thể chất, tinh thần, ảnh hưởng cảm xúc, cuộc sống hôn nhân và hạnh phúc gia đình cũng như sinh hoạt hàng ngày. Phụ nữ trong độ tuổi từ 20 - 40 dễ có các triệu chứng tiền kinh nguyệt nghiêm trọng hơn ở những người từ 40 tuổi trở lên.

Nguyên nhân chính gây hội chứng tiền kinh nguyệt hiện vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên các yếu tố chính có thể góp phần gây ra tình trạng này là: Sự thay đổi của nồng độ nội tiết tố nữ trước kỳ kinh (estrogen, progesterone). Do những thay đổi về hóa chất trong não (serotonin). Không đủ lượng serotonin gây trầm cảm tiền kinh nguyệt, cùng với đó là triệu chứng mất ngủ, mệt mỏi... Chế độ ăn uống mất cân bằng, thiếu hụt vitamin và khoáng chất; sử dụng các chất kích thích, đồ uống có cồn, chứa caffein cũng có thể là nguyên nhân khiến cho các triệu chứng tiền kinh nguyệt trở nên nghiêm trọng hơn. Vài yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị hội chứng tiền kinh nguyệt, bao gồm: di truyền (có người thân trong gia đình đã từng gặp hội chứng này). Những người có vấn đề về tâm thần như lo lắng, bất an, trầm cảm; ít tập thể dục.

Hội chứng tiền kinh nguyệt có thể dẫn đến một số rối loạn như: thay đổi khẩu vị, thèm ăn: căng tức vùng ngực; đau đầu; sưng phù tay hoặc chân và tăng cân; đau nhức toàn thân (đặc biệt vùng bụng và thắt lưng); trướng bụng; uể oải, mệt mỏi trước kỳ kinh; xuất hiện các vấn đề về da (mụn, trứng cá..); rối loạn tiêu hóa; đau bụng tiền kinh nguyệt; Thay đổi ham muốn tình dục...

Chị em cũng có thể gặp một số rối loạn về cảm xúc, hành vi như: phiền muộn; các cơn giận bộc phát, dễ cáu gắt, giận dữ; cảm thấy lo âu, bị xa lánh, nhạy cảm; dễ bị kích thích, dễ khóc; thiếu tập trung, hay quên; mất ngủ, chợp mắt giấc ngắn...

Đa phần các dấu hiệu trên thường kéo dài trong khoảng từ 1-2 tuần trước khi bắt đầu kỳ kinh nguyệt và sẽ biến mất ngay sau khi kết thúc kỳ kinh.

Nếu cảm thấy các triệu chứng tiền kinh nguyệt làm cản trở các hoạt động hàng ngày hoặc ảnh hưởng tới sức khỏe và công việc, bạn nên đến gặp và trao đổi thêm với bác sĩ để có hướng xử trí phù hợp.

Điều trị hội chứng tiền kinh nguyệt

Nếu hội chứng tiền kinh nguyệt chỉ xảy ra ở mức độ nhẹ đến trung bình, tình trạng này có thể giải quyết bằng cách thay đổi lối sống hoặc chế độ ăn uống. Nếu các triệu chứng tiền kinh nguyệt bắt đầu can thiệp vào cuộc sống của người bệnh, quyết định điều trị bằng thuốc có thể được bác sĩ lựa chọn. Điều trị như thế nào sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Chỉ trong những trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ mới cân nhắc cho dùng thuốc, nhằm hạn chế tối đa nguy cơ xảy ra tác dụng không mong muốn.

  Tập thể dục

Đối với nhiều phụ nữ, thực hiện thường xuyên các động tác tăng cường nhịp thở và nhịp tim sẽ làm giảm các triệu chứng do hội chứng tiền kinh nguyệt gây ra, ngoài ra còn làm giảm mệt mỏi và ngăn ngừa xảy ra trầm cảm. Các động tác tập thể dục, bao gồm đi bộ nhanh, chạy bộ, đạp xe và bơi lội, giúp tăng cường chức năng tim mạch và chức năng hô hấp. Nên đặt mục tiêu tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày vào hầu hết các ngày trong tuần.

 Thư giãn và giải tỏa căng thẳng

Hãy tìm cách thư giãn và giảm căng thẳng khi đang mắc hội chứng tiền kinh nguyệt. Bác sĩ có thể đề nghị thực hiện liệu pháp thư giãn để điều trị triệu chứng. Liệu pháp thư giãn thường là các bài tập thở, thiền và yoga. Bên cạnh đó, liệu pháp massage cũng là một hình thức trị liệu đơn giản khác có thể áp dụng.

Ngoài ra, ngủ đủ giấc cũng là yếu tố rất quan trọng giúp phụ nữ có đủ sức khỏe để chống lại các cơn đau bụng tiền kinh nguyệt. Tập thói quen đi ngủ đúng giờ, cố gắng thức dậy và đi ngủ vào cùng một thời điểm trong ngày, kể cả cuối tuần, có thể giúp giải tỏa tâm trạng căng thẳng và mệt mỏi.

Thay đổi chế độ ăn uống

Những thay đổi đơn giản trong chế độ ăn uống có khả năng làm giảm các triệu chứng của tiền kinh nguyệt:

Đa dạng nguồn carbohydrate phức hợp: Một chế độ ăn giàu carbohydrate phức hợp có thể làm dịu các triệu chứng bất thường trong tâm trạng và cảm giác thèm ăn. Carbohydrate phức hợp thường được tìm thấy trong các loại thực phẩm làm bằng ngũ cốc nguyên hạt, như bánh mì ngũ cốc, mì ống và hạt ngũ cốc. Một số ví dụ khác, bao gồm lúa mạch, gạo nâu và đậu lăng.

Bổ sung các loại thực phẩm giàu canxi, như sữa chua và rau lá xanh, vào thực đơn hàng ngày của bạn.

Giảm lượng chất béo, muối và đường.

Tránh tiêu thụ bia, rượu và các món có chứa cafein như trà đặc, cà phê.

Thay đổi thói quen ăn uống: Chia làm 6 bữa ăn nhỏ mỗi ngày thay vì ba bữa chính, hoặc ăn ít hơn một chút trong ba bữa ăn chính và bổ sung thêm ba bữa ăn nhẹ.

Giữ lượng đường trong máu luôn ổn định cũng là một cách giải quyết triệu chứng.

Sử dụng các loại thực phẩm bổ sung

Bổ sung 1.200 mg canxi mỗi ngày sẽ làm giảm đi phần nào các triệu chứng về thể chất và tinh thần gây ra bởi hội chứng tiền kinh nguyệt. Ngoài ra, magiê cũng là thành phần tốt cho cơ thể, giảm khả năng giữ nước (tình trạng phù), giảm đau bụng tiền kinh nguyệt và các triệu chứng liên quan đến tâm trạng. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, vitamin E cũng có tác dụng giúp giảm các triệu chứng của tiền kinh nguyệt.

Hiện nay trên thị trường có nhiều sản phẩm được quảng cáo có tác dụng hỗ trợ đối với hội chứng tiền kinh nguyệt. Tuy nhiên, hầu hết các sản phẩm này đều chưa được thử nghiệm hoặc chưa được chứng minh là có hiệu quả. Lưu ý trước khi dùng bất kỳ sản phẩm hoặc thực phẩm bổ sung nào, nên trao đổi kỹ với bác sĩ về các tác dụng không mong muốn có thể xảy ra. Sử dụng các chất bổ sung quá liều lượng hoặc kết hợp với một số thuốc có thể dẫn đến các tác hại ngoài ý muốn.

Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ

Các loại thuốc ngăn ngừa sự rụng trứng, chẳng hạn như thuốc tránh thai nội tiết tố, có thể làm giảm các triệu chứng tiền kinh nguyệt liên quan đến thể chất. Tuy nhiên, không phải tất cả các thuốc này đều có khả năng làm ổn định tâm trạng của bệnh nhân.

Thuốc chống trầm cảm có thể giúp ích trong việc điều trị hội chứng tiền kinh nguyệt ở một số phụ nữ. Các thuốc thuộc nhóm này giúp giảm bớt các triệu chứng bất thường về tinh thần. Chúng thường được sử dụng 2 tuần trước khi xuất hiện dấu hiệu tiền kinh nguyệt hoặc trong suốt chu kỳ kinh nguyệt. Có nhiều loại thuốc chống trầm cảm, nhưng tùy thuộc vào tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ lựa chọn một loại thích hợp. Ngoài ra, bác sĩ có thể kê đơn thuốc an thần để giúp bạn giảm cảm giác lo lắng, sợ hãi.

Để giảm đau bụng tiền kinh nguyệt, thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen, có thể được sử dụng. Tuy nhiên, thường bác sĩ sẽ cân nhắc vì nhóm thuốc này có tác dụng phụ gây xuất huyết dạ dày hoặc loét dạ dày tá tràng.

Nếu nhận thấy người bệnh có triệu chứng sưng phù, bác sĩ có thể sẽ phối hợp thêm thuốc lợi tiểu để ngăn ngừa sự tích tụ nước trong cơ thể. Việc sử dụng thuốc nhóm NSAID và thuốc lợi tiểu cùng một lúc có thể gây ra các vấn đề về thận. Do đó, nếu có thể, người bệnh nên liệt kê các loại thuốc đang sử dụng để bác sĩ điều trị có thể quyết định kê đơn phù hợp hơn.