Lỗ hổng trong giáo dục giới tính cho học sinh - trẻ vị thành niên

Con số trên cho thấy những hậu quả cả về thể chất và tinh thần đối với học sinh-trẻ vị thành niên. Về sức khỏe thể chất, việc quan hệ tình dục quá sớm, khi mà cơ thể các em chưa phát triển hoàn thiện ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sinh sản khi trưởng thành. Trong báo cáo lần này, WHO nhận định: Việc quan hệ tình dục trước 14 tuổi và không sử dụng bao cao su góp phần gây ra tình trạng mang thai ở tuổi vị thành niên và mang thai ngoài ý muốn cũng như tỷ lệ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục cao. Bộ Y tế cũng đã nhiều lần cảnh báo, tình trạng phá thai ở Việt Nam đang ở mức rất cao với 250.000-300.000 ca mỗi năm. Trong khi đó, khoa học đã chứng minh sức khỏe sinh sản, sức khỏe thể chất quyết định chất lượng giống nòi. Chỉ những người có thể chất tốt mới sinh ra một thế hệ khỏe mạnh, cường tráng về mọi mặt. 

Về sức khỏe tinh thần, độ tuổi vị thành niên có rất nhiều sự thay đổi về tâm sinh lý. Đây cũng là khởi điểm quan trọng để các em hình thành kỹ năng, tâm hồn chuẩn bị cho giai đoạn trưởng thành. Những sang chấn về tâm lý đều gây ra hệ lụy ghê gớm về sau. Việc quan hệ tình dục quá sớm dẫn đến mang thai ngoài ý muốn hay bị lạm dụng, xâm hại tình dục có thể để lại những ám ảnh trong cuộc đời.

Thực trạng trên cho thấy, đang có lỗ hổng trong giáo dục giới tính hiện nay. Kết quả nghiên cứu đã đặt ra câu hỏi về sự cần thiết trong việc cải thiện giáo dục giới tính trong các nhà trường phổ thông ở Việt Nam. Còn đại diện WHO tại buổi công bố kết quả nghiên cứu đã khuyến cáo ngành giáo dục và ngành y tế cần xây dựng chương trình nâng cao sức khỏe cho học sinh, trong đó chú trọng về sức khỏe tâm thần, sức khỏe giới tính...

Chúng ta dễ dàng nhận thấy những hạn chế trong việc giáo dục giới tính cho học sinh-vị thành niên hiện nay, nhất là những kiến thức về cơ thể con người, sức khỏe sinh sản, quan hệ nam nữ, chống lạm dụng tình dục... Hầu hết các ông bố, bà mẹ ít đề cập, giáo dục toàn diện cho con cái vấn đề sức khỏe giới tính trong gia đình. Một phần nguyên nhân là do sự thiếu quan tâm, xem nhẹ, nhưng phần lớn là do những rào cản về mặt tâm lý hoặc không có kiến thức, phương hướng để truyền tải những kiến thức đó.

Nhiều phụ huynh thừa nhận, họ rất khó khăn mỗi khi phải nói với con cái về vấn đề sức khỏe sinh sản, vấn đề giới tính. Tại nhà trường, mặc dù đã có các môn học như Sinh học, Giáo dục công dân nhưng những kiến thức mới dừng lại ở lý thuyết, thậm chí nếu không giáo dục tới nơi tới chốn thì lại gây tò mò cho học sinh. Trong khi đó, mặt trái của sự tác động hằng giờ bởi internet, mạng xã hội, sách truyện, phim ảnh... khiến tâm hồn non nớt, thích khám phá của các em bị dẫn dắt đến sự lệch lạc.

Các chuyên gia, nhà quản lý cho rằng, vấn đề quan trọng nhất là các em phải được rèn luyện về kỹ năng sống, phải chủ động tìm hiểu và được giáo dục, cung cấp những kiến thức đầy đủ về giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành niên từ cha mẹ, thầy cô và người thân. Người lớn phải chủ động chia sẻ, đồng thời luôn sâu sát, quan tâm để sớm nhận ra những thay đổi về tâm sinh lý của trẻ em nhằm kịp thời giải đáp, hướng dẫn. Chương trình giáo dục giới tính ở các nhà trường cần chủ động và sát thực tiễn hơn nữa. Một điều quan trọng khác là chính gia đình và nhà trường phải phối hợp chặt chẽ trong việc định hướng, quản lý con em để biết cách tiếp cận với internet, mạng xã hội một cách lành mạnh, tích cực. Chúng ta cũng phải nghiêm túc nhìn nhận tính chính đáng để vượt qua rào cản tâm lý, những quan niệm khá cứng nhắc đang khiến các bạn trẻ, nhất là vị thành niên khó khăn khi tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và tình dục, kế hoạch hóa gia đình...