Phát triển dịch vụ chăm sóc người cao tuổi trong xu thế xã hội già hóa

Trung bình một người cao tuổi mắc tới 7 mặt bệnh mãn tính, hầu hết phải điều trị suốt đời. Các hội chứng đặc trưng dễ gặp ở người già như suy giảm nhận thức (bệnh Alzheimer), rối loạn đi và ngã, suy dinh dưỡng, giảm hoạt động chức năng, lú lẫn, trầm cảm, loét, mất nước, tai biến do điều trị, giảm sức đề kháng với bệnh tật, khả năng hồi phục sức khỏe kém đòi hỏi người cao tuổi phải được điều trị và chăm sóc một cách đặc biệt.

Tỷ lệ người già sống góa bụa chiếm 33,61%. Thu nhập trung bình của người cao tuổi chỉ khoảng 537,9 nghìn đồng/tháng, chủ yếu từ bảo trợ xã hội, lương hưu, chỉ 62,79% người cao tuổi có bảo hiểm y tế.

Khoảng 27,97% người cao tuổi cần trợ giúp trong các hoạt động cơ bản như vệ sinh cá nhân, mặc quần áo, đi vệ sinh, di chuyển, đại tiểu tiện không tự chủ, ăn uống. 90% số người cao tuổi cần trợ giúp trong các hoạt động có sử dụng công cụ, dụng cụ (IADL) như sử dụng điện thoại, mua bán, nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa, giặt giũ quần áo, sử dụng phương tiện giao thông.

Hiện nay khả năng cung cấp dịch vụ y tế cho người cao tuổi còn nhiều hạn chế, như thiếu các cơ sở y tế (bệnh viện, trung tâm y tế, trạm y tế…) và nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi (bác sĩ, điều dưỡng lão khoa, người chăm sóc…).

Bên cạnh đó, hệ thống nhà dưỡng lão, trung tâm bảo trợ xã hội còn hạn chế cả về số lượng và chất lượng. Chính vì vậy, việc tăng cường chuyên môn cũng như cơ sở vật chất và nhân lực trong điều trị và chăm sóc người cao tuổi là một nhu cầu bức thiết và cần được quan tâm đến.

Chi phí y tế và gánh nặng chăm sóc cho người cao tuổi cao gấp 7-10 lần người trẻ. Người cao tuổi sử dụng đến 50% tổng lượng thuốc. Xu hướng tử vong trong các cơ sở y tế tăng lên cũng làm gia tăng chi phí y tế.

Do đó, cần sớm thành lập bộ môn lão khoa tại các trường đại học y: tăng cường đào tạo chuyên ngành lão khoa cho bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên y tế khác; đào tạo người chăm sóc người cao tuổi; đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong đào tạo nguồn nhân lực lão khoa...

Bên cạnh đó, cần phát triển hệ thống chăm sóc dài ngày cho người cao tuổi thông qua phát triển hệ thống nhà dưỡng lão, đặc biệt là nhà dưỡng lão có chăm sóc y tế (ví dụ cho bệnh nhân Alzheimer); khu chung cư dành cho người già; từng bước phát triển các trung tâm ban ngày (cung cấp các dịch vụ xã hội cho người cao tuổi).

Ngoài ra, cần đa dạng hóa các dịch vụ hỗ trợ người cao tuổi sống tại nhà như dọn nhà, giặt giũ, đi chợ, cung cấp bữa ăn, điều dưỡng đến nhà chăm sóc, phục hồi chức năng, lao động trị liệu, dịch vụ trông người già theo giờ, tư vấn sức khỏe, cung cấp dụng cụ trợ giúp, các câu lạc bộ vui chơi, giải trí…); phát triển mạng lưới y học gia đình, nhân viên xã hội.