Sức khoẻ tâm thần của người Việt Nam trong đại dịch Covid-19

Hội thảo nhận được 31 báo cáo tham luận của các nhà khoa học, các nhà thực hành tâm lý từ các trường đại học, bệnh viện, viện nghiên cứu...trên toàn quốc. Trọng tâm của các nghiên cứu đánh giá về thực trạng sức khoẻ tâm thần của người dân Việt Nam trong đại dịch COVID-19; các mô hình chăm sóc và một số vấn đề cần quan tâm trong chăm sóc sức khoẻ tâm thần (SKTT) cho người dân sau đại dịch COVID-19.

Thông qua nội dung các báo cáo, Hội thảo đã có được các dữ liệu ban đầu về thực trạng SKTT của người Việt Nam trong đại dịch. Tổng hợp dữ liệu cho thấy, tỷ lệ gặp vấn đề SKTT ở người Việt Nam dao động trong khoảng 12% đến 81,7% tuỳ từng vấn đề và các mức độ khác nhau. Một số vấn đề SKTT được ghi nhận trong đại dịch như rối loạn căng thẳng, rối loạn lo âu, trầm cảm, sợ hãi, rối loạn giấc ngủ, rối loạn hậu sang chấn, suy kiệt tâm lý trong hoạt động nghề nghiệp, học tập, trong chăm sóc nuôi dạy con, trong ứng phó với đại dịch, ý định tự tử ở người trẻ…Rối loạn căng thẳng ở học sinh, sinh viên, giáo viên, cán bộ y tế, người dân trong khoảng từ 34% đến hơn 80%. Rối loạn lo âu ở học sinh THCS,THPT khá cao (gần 60%); nhân viên y tế là khoảng 74%. Tỷ lệ có nguy cơ bị trầm cảm lên tới hơn 54,7%; Tình trạng kiệt quệ sức nghề nghiệp ở giảng viên và kiệt sức của cha mẹ trong nuôi dạy chăm sóc con cũng được chỉ ra tương đối cao với tỉ lệ 53,7%. Tỷ lệ có dấu hiệu kiệt sức trong trải nghiệm và ứng phó với đại dịch chiếm 43,8% trong đó 17% bị kiệt sức nghiêm trọng (Số liệu tổng hợp từ báo cáo đề dẫn Hội thảo)

Từ các kết quả nghiên cứu, Hội thảo đưa ra một số vấn đề cần được quan tâm như sau:

- Vấn đề truyền thông trên mạng xã hội, cần cung cấp các thông tin để trấn an người dân đỡ tâm lý hoảng sợ; các kiến thức cơ bản để người dân biết cách phòng ngừa; cung cấp các thông tin chỉ dẫn, đường dây nóng trợ giúp tâm lý.

- Chăm sóc hỗ trợ bệnh nhân từ xa và mô hình bác sĩ gia đình cần được nhân rộng và phát huy.

- Các mô hình thực nghiệm còn gặp nhiều trở ngại về nguồn nhân lực, trang thiết bị và đặc biệt là cơ sở trị liệu cho người dân.

- Cần nghiên cứu nhiều hơn về sức bật tâm lý của người Việt Nam sau đại dịch COVID-19 để lý giải vì sao chúng ta đã và đang phục hồi rất nhanh cả về sức khoẻ tâm thần, việc làm, kinh tế, các hoạt động…sau cú sốc COVID-19.

- Các giá trị tốt đẹp tương trợ lẫn nhau vượt qua đại dịch; niềm tin, sự ủng hộ các quyết sách, hành động của chính phủ…thể hiện được giá trị bản sắc dân tộc.

- Nghề tâm lý trị liệu/ tâm lý thực hành trong các cơ sở y tế và trong cộng đồng chưa được công nhận dẫn tới. nhiều người không có cơ hội làm việc trong khi nhu cầu của xã hội và nghề nghiệp ngày càng tăng.

-Thu nhập và đãi ngộ với nhân viên y tế thấp, gây khó khăn và áp lực với họ trong bối cảnh dịch bệnh.

Các nghiên cứu trình bày trong Hội thảo cũng cho thấy cách Việt Nam đã thích ứng tích cực, mạnh mẽ vượt qua đại dịch như thế nào, từ những sáng kiến của các nhân viên y tế, các nhà hoạch định chính sách, nhân viên xã hội hay các tổ chức xã hội, thiện nguyện…Kết quả Hội thảo đã góp phần hướng tới nâng cao năng lực nghiên cứu về SKTT; tìm kiếm các giải pháp xây dựng hệ thống chăm sóc SKTT ở Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn phục hồi sau COVID hiện nay.