Thuốc kháng sinh và những điều có thể bạn chưa biết

Thuốc kháng sinh là thuốc gì?

Thuốc kháng sinh là các loại thuốc có khả năng giết chết vi khuẩn gây bệnh viêm nhiễm có hại cho cơ thể con người. Tuy nhiên, thuốc kháng sinh không hoàn toàn tiêu diệt hết vi khuẩn vì những loại vi khuẩn mạnh nhất có thể phát triển và lây lan.

Sử dụng thuốc kháng sinh

Đối với các trường hợp nhiễm trùng do vi khuẩn, các loại thuốc kháng sinh thường được dùng dưới dạng tiêm (tiêm vào tĩnh mạch nhưng đôi khi tiêm vào cơ). Khi tình trạng nhiễm trùng được kiểm soát, các loại thuốc kháng sinh khác dùng bổ sung thường ở dạng viên nén để uống.

Thuốc kháng sinh cần phải được dùng cho đến khi vi khuẩn lây nhiễm bị loại bỏ khỏi cơ thể hoàn toàn. Vì vậy, người bệnh phải dùng thuốc kháng sinh theo đúng thời gian quy định mà bác sĩ đã kiến nghị.

Bên cạnh đó, bạn cũng nên lưu ý một điều: Nếu có viêm mà không do nhiễm khuẩn thì không dùng thuốc kháng sinh. Ví dụ như đau họng do hút thuốc lá nhiều, uống nước đá, dùng điều hòa nhiệt độ nhiều… thì không vội dùng thuốc kháng sinh. Thuốc kháng sinh sẽ không chữa được cảm lạnh vì cảm lạnh là do virus, kháng sinh không có hiệu lực trên virus. Điều trị cảm lạnh thường là nghỉ ngơi, uống nhiều nước và dùng các thuốc hạ sốt và đau đầu.

Nên uống thuốc kháng sinh khi nào?

Những loại kháng sinh uống xa bữa ăn

Là những loại thuốc kém bền vững trong môi trường dịch vị hoặc bị giảm hấp thu do thức ăn. Bạn nên uống 1 tiếng trước bữa ăn hoặc 2 tiếng sau bữa ăn.

Các loại thuốc này gồm có: nhóm penicillin (penicillin V, ampicillin, amoxycillin…). Nhóm cephalosporin: các thuốc trong nhóm này đều có chữ “cef” đứng đầu tên thuốc gốc, đây là nhóm thuốc được các bác sĩ ưa dùng nhất hiện nay, có khoảng 40 tên thuốc gốc, mỗi thuốc gốc lại có nhiều tên biệt dược. Nhóm macrolid: tên thuốc gốc thường có nhóm chữ “mycin” đứng cuối, thường dùng nhất là clarythromycin, azithromycin, erythromycin. Các biệt dược của erythromycin thường có nhóm chữ “ery” đứng đầu, như: ery, erywin, erycin, eryfar… Nhóm thuốc chống lao cũng nên uống xa bữa ăn.

Những loại kháng sinh uống trong hoặc ngay sau bữa ăn

Là những loại không bị giảm hấp thu do thức ăn hoặc kích thích đường tiêu hóa.

Các loại thuốc này gồm có: nhóm quinolon (milosacin, rosoxacin, ciprofloxacin…); nhóm nitroimidazol (metronidazol, tinidazol…); nhóm cyclin (tetracyclin, doxycyclin…).

Riêng loại viên bao tan trong ruột, không kể thuộc nhóm kháng sinh nào, đều có thể uống bất kể lúc nào no hay đói (tốt nhất là uống lúc đói với 1 ly nước sôi để nguội).

Các phản ứng phụ thường gặp khi dùng thuốc kháng sinh

Bên cạnh tác dụng chính, các loại thuốc kháng sinh cũng gây ra những tác dụng phụ, vì thế bạn nên chú ý hơn khi dùng. Các tác dụng phụ thường gặp như tiêu chảy, đau bụng và nhiễm trùng men âm đạo ở phụ nữ. Một vài tác dụng phụ nghiêm trọng hơn tùy thuộc vào loại thuốc kháng sinh có thể làm suy yếu các chức năng của gan, thận, tủy xương và các cơ quan khác.

Nhóm thuốc ampicillin và amoxycillin thường gây ra phát ban hay sởi. Đây là một dạng ban đỏ xảy ra tương đối muộn, không nguy hiểm đến tính mạng và chưa rõ cơ chế, thường xảy ra hơn ở những người có nhiễm virus Epstein-Barr hoặc cytomegalovirus.

Tác động của kháng sinh đối với khả năng sinh sản của nam và nữ

Thuốc kháng sinh là các loại thuốc có khả năng giết chết vi khuẩn gây bệnh viêm nhiễm có hại cho cơ thể con người. Đây cũng là loại thuốc được nhiều người nghĩ đến nhất khi mắc các bệnh do vi khuẩn gây ra. Thế nhưng, liệu kháng sinh có ảnh hưởng đến khả năng thụ thai?

Tác động của kháng sinh đối với khả năng sinh sản của nữ giới

Nhiều phụ nữ lo lắng rằng dùng nhiều kháng sinh có thể gây vô sinh. Nguyên nhân là do họ cho rằng thuốc kháng sinh có thể cản trở kinh nguyệt, rụng trứng hoặc thụ tinh, từ đó làm giảm cơ hội mang thai. Tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học nào chứng minh kháng sinh tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với các hormone kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt, rụng trứng hoặc thụ thai.

Phần lớn các nghiên cứu tập trung nhiều vào việc nghiên cứu tác động của kháng sinh đối với khả năng sinh sản của nam giới hơn là nữ giới. Các nghiên cứu cho thấy một số loại kháng sinh như tetracycline, penicillin, erythromycin có thể ảnh hưởng xấu đến tinh trùng và khả năng sản xuất “tinh binh”. Một số loại thuốc còn có thể làm giảm chất lượng tinh dịch.

Liệu uống kháng sinh có làm giảm khả năng thụ thai?

Đã có trường hợp ghi nhận rằng kháng sinh làm thay đổi thời gian rụng trứng và ảnh hưởng đến việc sản xuất chất nhầy cổ tử cung. Tuy nhiên, không có bằng chứng chứng minh điều này. Trên thực tế, nhiều khả năng tình trạng nhiễm trùng trong cơ thể mới là “thủ phạm” làm giảm khả năng thụ thai thành công chứ không phải là kháng sinh.

Ngược lại, uống kháng sinh còn có thể giúp bạn có thai bằng cách điều trị nhiễm trùng, một yếu tố cản trở quá trình thụ thai. Liệu pháp kháng sinh có thể giúp thiết lập lại sức khỏe của hệ thống sinh sản đã bị suy yếu do nhiễm vi khuẩn.

Phụ nữ mang thai uống thuốc kháng sinh có thể gặp phải rủi ro gì?

Sử dụng một số loại thuốc kháng sinh và thuốc điều trị cảm lạnh trong thai kỳ có thể gây ra một vài tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe của cả mẹ và bé. Thuốc kháng sinh như clindamycin và cephalosporin thường được coi là an toàn khi mang thai, nhưng các loại kháng sinh khác có thể có tác động tiêu cực đến thai kỳ. Uống kháng sinh mạnh trong thai kỳ có thể gây ra dị tật bẩm sinh ở thai nhi hoặc nghiêm trọng hơn, bạn có thể phải chấm dứt thai kỳ. Do đó, nếu bị nhiễm trùng trong thời gian mang thai, bạn cần hỏi thật kỹ bác sĩ về các loại thuốc kháng sinh được dùng để điều trị nhằm đảm bảo an toàn.

Mỗi loại kháng sinh sẽ chứa các thành phần hoạt tính khác nhau và có thể ảnh hưởng đến phụ nữ theo nhiều cách khác nhau. Vì vậy, bạn không tự ý dùng kháng sinh khi bị bệnh, thay vào đó, hãy đi khám để tìm ra nguyên nhân và được kê thuốc phù hợp.