Vì sao cần khuyến khích phụ nữ kết hôn trước tuổi 30?

Tại Quyết định số 588/QĐ-TTg ngày 28/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ, nam nữ được khuyến khích kết hôn trước tuổi 30. Điều này mang đến nhiều lợi ích không chỉ cho chính bản thân họ mà còn đối với cả cơ cấu dân số quốc gia.

Nhiều lợi ích về mặt sức khỏe thể chất và tinh thần cho các cặp đôi

Dưới góc độ là một chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực dân số- KHHGĐ, BS Mai Xuân Phương, Phó Vụ trưởng Vụ Truyền thông và Giáo dục, Tổng cục Dân số-KHHGĐ (Bộ Y tế) chia sẻ, nếu kết hôn quá sớm, suy nghĩ chưa chín chắn, các cặp đôi có thể chưa tìm được một người thực sự phù hợp với mình. Tuy nhiên, hôn nhân không phải là càng muộn thì càng tốt, nó cũng nên được căn cứ phù hợp với các yếu tố trong độ tuổi sinh sản tốt nhất của phụ nữ.

Theo đó, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, độ tuổi tốt nhất để sinh con của phụ nữ là trong khoảng từ 20 đến dưới 35 tuổi. Ở độ tuổi 20-24, phụ nữ dễ thụ thai nhất. Sau đó, khả năng thụ thai giảm dần, và giảm mạnh sau mốc 35 tuổi. Đến khi bước sang tuổi 45, ít phụ nữ có thể mang thai một cách tự nhiên.

Chính vì vậy, Xét về khả năng thụ thai thì 20-24 là độ tuổi tốt nhất, nhưng ở khía cạnh chăm sóc con cái sau sinh thì phụ nữ 25-34 tuổi thuận lợi hơn do khả năng ổn định hơn về tâm lý, tài chính và các vấn đề khác. Do đó, ở độ tuổi 20-34, các bác sĩ thường tư vấn phụ nữ nên sinh con. Ở góc độ khác, nếu phụ nữ lớn tuổi mới kết hôn và sinh con sẽ phải đối diện với nhiều nguy cơ gặp biến chứng trong thai kỳ. Chẳng hạn, phụ nữ lớn tuổi thường có sẵn nhiều vấn đề bệnh lý hơn so với phụ nữ trẻ như huyết áp cao dễ dẫn tới nguy cơ tiền sản giật. Nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ cũng gia tăng theo tuổi gây ra rất nhiều biến chứng đe dọa trực tiếp đến tính mạng người mẹ và sức khỏe của thai nhi.

Cùng với đó, phụ nữ lớn tuổi có nguy cơ sinh con bị dị tật bẩm sinh do thiếu, thừa hay tổn thương nhiễm sắc thể tăng lên. Theo nghiên cứu, nếu người mẹ 25 tuổi thì có tỷ lệ sinh con bị bệnh Down chỉ là 1/1250; 30 tuổi là 1/952; trên 35 tuổi là 1/378 và là 1/30 khi phụ nữ trên 45 tuổi mới sinh con. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo, không nên sinh con sau 35 tuổi để hạn chế nguy cơ đứa trẻ gặp các rủi ro không đáng có.

Ngoài những vấn đề nêu trên, theo BS Mai Xuân Phương, việc kết hôn ở độ tuổi phù hợp sẽ đem lại nhiều lợi ích về mặt tâm lý, tình cảm và cuộc sống hôn nhân. Những người trẻ ở độ tuổi 28-32 tuổi có nhận thức rõ về lựa chọn bạn đời của họ, quan điểm sống của họ trưởng thành hơn và họ cũng có thể giải quyết một cách hợp lý hơn các vấn đề trong hôn nhân; có ý thức trách nhiệm trong việc chăm sóc con cái cũng như khả năng chịu đựng cao hơn trong cuộc sống gia đình sau này. Độ tuổi này, họ có thể chịu đựng được những thất bại, không dễ bốc đồng. Vì hôn nhân liên quan đến hai gia đình nên khi chín chắn, kỹ năng xử lý các mối quan hệ giữa các cá nhân sẽ tốt hơn, có lợi cho việc xử lý các mối quan hệ gia đình sau hôn nhân.

Phù hợp với tình hình thực tế

Cũng theo BS Mai Xuân Phương, việc thí điểm khuyến khích thanh niên kết hôn trước tuổi 30 nằm trong bối cảnh cụ thể là chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp đến năm 2030 và chỉ áp dụng ở vùng mức sinh thấp. Địa phương có mức sinh cao tiếp tục vận động người dân không kết hôn và sinh con quá sớm, không sinh quá dày, nhiều con. Khẩu hiệu vẫn là “dừng lại ở hai con để nuôi, dạy cho tốt”. Các quyền công dân được tôn trọng theo quy định pháp luật và mỗi người đều có quyền lựa chọn, chương trình chỉ khuyến khích.

Các địa phương có chính sách thí điểm khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con, như: hỗ trợ mua nhà ở xã hội, thuê nhà, ưu tiên vào trường công lập, hỗ trợ chi phí giáo dục trẻ em, xây dựng kinh tế gia đình. Những người không muốn kết hôn hoặc kết hôn quá muộn sẽ bị tăng trách nhiệm đóng góp xã hội, cộng đồng.

Tuy nhiên, trong chương trình, Chính phủ giao các địa phương phân tích thực tế để áp dụng thí điểm các biện pháp trên cho phù hợp. Sau khi kết thúc thí điểm, sẽ đánh giá để đưa ra những quyết sách chính thức. Thời gian tới, Bộ Y tế sẽ hướng dẫn các tỉnh, thành triển khai thực hiện chương trình này.

Đặc biệt, việc thí điểm khuyến khích thanh niên kết hôn trước tuổi 30 cũng như mỗi cặp vợ chồng sinh đủ hai con được thực hiện, sẽ bãi bỏ quy định của tổ chức, cá nhân, cơ quan, đơn vị, cộng đồng liên quan đến mục tiêu giảm sinh, tiêu chí giảm sinh con thứ ba trở lên. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là người dân hoặc cán bộ, đảng viên được khuyến khích sinh con thứ ba.

Trong bối cảnh hiện nhiều địa phương đang có xu hướng mức sinh thấp, thậm chí thấp xa so với mức sinh thay thế (mức sinh thay thế là 2,1 con/phụ nữ), điển hình như: Đồng Tháp, TP. Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Hậu Giang... Với tâm lý xã hội hiện nay, nhiều người có xu hướng thích cuộc sống độc thân, kết hôn muộn, nuôi con đơn thân... có nguy cơ gây ra hệ luỵ rất lớn cho xã hội, đẩy nhanh già hoá dân số.

Do vậy, đây là một chính sách rất kịp thời, phù hợp, nhân văn. Đặc biệt đây còn là một cuộc vận động lớn của xã hội và không có chuyện xử phạt; cho đến nay, chưa có văn bản nào quy định xử lý vi phạm chính sách dân số. Những yếu tố tác động đến mức sinh, dựa trên số liệu thống kê và khoa học về dân số, đều đã được đưa vào chương trình. Nhiều giải pháp chỉ mang tính khuyến khích chứ không bắt buộc như các văn bản quy phạm pháp luật.

BS Mai Xuân Phương nhấn mạnh, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, nhiều nước đã thành công trong việc đưa mức sinh cao xuống thấp. Tuy nhiên, chưa có nước nào thành công khi đưa mức sinh thấp lên cao. Bài học đã nhìn thấy từ các nước như Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Trung Quốc, khu vực châu Âu… là dù đã đầu tư rất nhiều cho việc khuyến khích sinh đẻ nhưng vẫn không thể làm tăng mức sinh và phải đối diện với những hệ luỵ rất lớn cho xã hội như: già hoá dân số, lao động, việc làm. Việt Nam đã nhìn thấy trước những vấn đề đó, với các giải pháp can thiệp sớm, Việt Nam có thể tránh được “vết xe đổ” như nhiều nước đã để mức sinh xuống thấp, không thể đưa trở lại mức sinh thay thế.