Việt Nam nỗ lực thích ứng với già hóa dân số

Các đại biểu tham dự hội thảo

Tham dự Hội thảo có TS. Phạm Vũ Hoàng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số (Bộ Y tế Việt Nam), TS. Kenji Shibuya, Giám đốc điều hành cao cấp Hiệp hội Y tế Tiên tiến Nhật Bản (Mej); Giáo sư Sasaki Shohei, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam; các chuyên gia, doanh nghiệp, nhà quản lý lĩnh vực y tế của Việt Nam và Nhật Bản.

Phát biểu tại Hội thảo, TS. Phạm Vũ Hoàng cho biết, Việt Nam bắt đầu thời kỳ già hóa dân số từ năm 2011 và  là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh trên thế giới. Việt Nam hiện có 9 triệu người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên) và sẽ tăng lên 21,7 triệu người vào năm 2050.

Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng, phát huy vai trò và chăm sóc, bảo vệ người cao tuổi trong đó có chăm sóc y tế. Dân tộc Việt Nam có truyền thống tốt đẹp từ ngàn đời nay là luôn kính trọng và chăm sóc người cao tuổi. Chính vì vậy, nhiều chính sách, chương trình chăm sóc sức khỏe nói riêng và chăm sóc người cao tuổi nói chung đã được Việt Nam ban hành, thực hiện.

Già hóa dân số mang đến cả cơ hội và thách thức cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Về cơ hội, già hóa dân số có thể thúc đẩy sự phát triển các lĩnh vực như bảo hiểm, ngân hàng, dinh dưỡng, du lịch, đổi mới công nghệ và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất hoặc quản lý trong bối cảnh thiếu lực lượng lao động… Tuy nhiên, già hóa dân số cũng đặt ra những thách thức nghiêm trọng về tăng trưởng kinh tế, an sinh xã hội, lao động, thiết kế cơ sở hạ tầng… đặc biệt là trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh không lây nhiễm cần điều trị suốt đời như huyết áp, tim mạch, đái tháo đường, sa sút trí tuệ…

Nhật Bản là một quốc gia có dân số siêu già hiện nay. Nhóm dân số cao tuổi của Nhật Bản năm 2022 là 36,2 triệu người, chiếm 29% tổng dân số. Dự báo đến năm 2030, nhóm dân số cao tuổi sẽ tăng lên là 37,3 triệu người nhưng lại chiếm tới 31% tổng dân số Nhật Bản (do mức sinh giảm, quy mô dân số cũng giảm) và sẽ tiếp tục tăng lên đến gần 40% tổng dân số vào năm 2060. Đồng thời, đây cũng là quốc gia có rất nhiều kinh nhiệm trong việc xây dựng một xã hội dân số già như việc tái cấu trúc hệ thống y tế, chăm sóc lão khoa, xây dựng và quản trị cơ sở chăm sóc người cao tuổi, xây dựng các chế độ chính sách an sinh xã hội, lao động, thiết kế cơ sở hạ tầng và việc phát huy vai trò, chăm sóc người cao tuổi...

Vì vậy, nhiều chuyên gia nhận định, Việt Nam có thể học hỏi được nhiều bài học kinh nghiệm quý báu, những mô hình, cách làm hay và sự sáng tạo của Nhật Bản trong việc thích ứng với già hóa dân số.

Giáo sư Naoki Kondo, Trưởng khoa Dịch tễ học xã hội, Trường Y tế công cộng thuộc Đại học Kyoto cho biết, để thích ứng với tình trạng già hóa dân số, Nhật Bản đã thành lập các "quán" cộng đồng (nơi tụ họp xã hội) để ngăn ngừa khuyết tật chức năng ở người cao tuổi.

"Tại các "quán" cộng đồng này, người già có thể tương tác với nhau giảm một nửa tỷ lệ người cần chăm sóc điều dưỡng", Giáo sư Naoki Kondo thông tin.