Bắc Ninh đối mặt với thách thức mất cân bằng giới tính khi sinh

Năm 2022, tỉ số giới tính khi sinh toàn tỉnh Bắc Ninh giảm 0,7% so năm 2021, song vẫn ở mức rất cao. Từ tháng 1 đến tháng 7 năm 2023, tổng số trẻ sinh ra là 9.125, trong đó 5.015 trẻ sinh ra là nam, 4.110 trẻ sinh ra là nữ, tỉ lệ giới tính khi sinh là 122/100. Như vậy, mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn là thách thức lớn đối với công tác Dân số - KHHGĐ trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh hiện nay và những năm tiếp theo.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh đã được tổng hợp, phân tích, gồm: Mức sinh giảm nhưng chưa vững chắc, số phụ nữ bước vào độ tuổi sinh đẻ hằng năm lớn, trong khi đó tâm lý muốn đông con và phải có con trai vẫn phổ biến trong cộng đồng; nhận thức của người dân chưa đồng đều, còn một bộ phận nhân dân chưa hiểu hoặc đã hiểu nhưng bất chấp các hệ luỵ của mất cân bằng giới tính khi sinh; phong tục tập quán còn nặng nề, tư tưởng coi trọng con trai hơn con gái vẫn tồn tại ở nhiều gia đình, nhiều dòng họ;

Bên cạnh đó, kĩ năng tuyên truyền, tư vấn của cán bộ dân số, cộng tác viên Dân số - Y tế còn hạn chế cùng sự biến động liên tục của đội ngũ này nên một bộ phận người dân chưa nhận thức được những hậu quả, hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh; chưa có chính sách cụ thể và nguồn kinh phí để động viên, khuyến khích các gia đình sinh 2 con là gái trong việc học tập và cơ hội tìm kiếm việc làm; công tác thanh tra, kiểm tra được thực hiện nhưng khó phát hiện các dấu hiệu vi phạm lựa chọn giới tính thai nhi.

Bài học từ các quốc gia “thừa nam, thiếu nữ” trên thế giới đã cho thấy, ngoài những hệ luỵ về vấn đề mất cân bằng giới tính còn tác động tiêu cực đến bất bình đẳng giới, do đó ảnh hưởng đến sự tiến bộ và vị thế của người phụ nữ trong xã hội. Cụ thể, dư thừa nam giới sẽ khiến ngày càng có nhiều nam giới khó kiếm được vợ, từ đó làm gia tăng nạn buôn người và bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái. Thừa nam còn khiến hàng triệu nam giới phải sống độc thân, cấu trúc gia đình bị phá vỡ; người già neo đơn, không nơi nương tựa sẽ gia tăng… 

Cho đến nay, bên cạnh các giải pháp về chính sách, chuyên môn, kĩ thuật, công tác truyền thông vẫn là giải pháp đầu tiên và quan trọng nhất nhằm giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Chỉ khi quan điểm, nhận thức, tư duy về vai trò, vị thế của phụ nữ, trẻ em gái trong gia đình, cộng đồng và xã hội thay đổi mới có thể chuyển đổi tư duy, hành vi về định kiến giới, từ đó không lựa chọn giới tính khi sinh, giảm được sự chênh lệch lớn về giới tính.Thuỳ