Chuyên gia mách bí quyết để những gia đình có người cao tuổi luôn vui vẻ, thuận hòa

Hiện nay, rất nhiều gia đình sống chung với người cao tuổi (NCT) thường than phiền rằng, những quan điểm của ông bà, bố mẹ ngày càng không còn phù hợp với lối sống hiện đại khiến cuộc sống trong gia đình đôi khi xảy ra bất hòa.

Chia sẻ về thực tế trên, GS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội cho rằng, điều này phản ánh tình hình thực tiễn ở nước ta là bối cảnh kinh tế xã hội của 2 thế hệ rất khác biệt. Đó là chiến tranh và hòa bình; nghèo khó và khá giả; bao cấp và thị trường; đóng cửa và hội nhập; thời đại thủ công và thời đại Internet...

Do đó, nếu không vượt qua được những khác biệt này thì dễ nảy sinh mâu thuẫn trong gia đình. Một khi không hóa giải được mâu thuẫn đó sẽ dẫn đến xung đột.

Bên cạnh sự khác biệt về quan điểm, lối sống, không ít gia đình cũng đau đầu khi NCT trong nhà ngày càng "khó tính, khó chiều". Theo bà Lưu Thị Hường, Trưởng Ban chăm sóc NCT, Trung ương Hội NCT Việt Nam, sở dĩ NCT trở nên như vậy là hoàn toàn có cơ sở.

Theo đó, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trung bình mỗi NCT hiện nay mắc từ 3-5 bệnh mãn tính như: Tim mạch, xương khớp, tiểu đường, tăng huyết áp… phải điều trị kéo dài, thậm chí suốt đời. Việc thường xuyên phải uống thuốc và điều trị khiến NCT dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi, sinh ra khó tính, cáu bẳn với những người xung quanh.

Bên cạnh đó, mỗi khi thời tiết thay đổi, NCT cũng dễ bị "quật" bởi những cơn ho, cảm mạo thông thường. Vì vậy, họ cảm thấy mình già nua, ốm yếu, vô tích sự với con cái.

Một vấn đề nữa cũng dễ xảy ra ở NCT là họ hay có những suy nghĩ, trăn trở riêng về cuộc sống. Tâm sinh lý của cha mẹ khi già đi cũng thay đổi rất nhiều so với thời còn trẻ hoặc ở độ tuổi trung niên. Tình trạng này làm NCT hay bị trằn trọc khó ngủ, hay thức giấc lúc nửa đêm khiến họ mệt mỏi, dễ bị "tụt" tinh thần.

Cũng theo bà Lưu Thị Hường, ngoài những yếu tố trên, chính sự thiếu quan tâm của gia đình, con cháu cũng khiến NCT dễ bị cô đơn trong chính ngôi nhà của mình. Tất cả những điều trên khiến NCT dễ bị tổn thương, nhất là mỗi khi bệnh tái phát hoặc có những bất đồng trong quan điểm với con cái.

Do đó, bà Lưu Thị Hường cho rằng, để giúp NCT có cuộc sống vui vẻ hơn, điều đầu tiên và cần thiết là sự thay đổi trong nhận thức của các bậc con cháu. "Chúng tôi mong rằng, con cháu hãy quan tâm nhiều hơn tới đời sống của NCT bằng các hành động cụ thể như đi về chào hỏi, thưa gửi; thường xuyên hỏi han, quan tâm để NCT cảm thấy hạnh phúc trọn vẹn trong gia đình mình. Các cụ ngày xưa đã từng dạy "trọng già, già để tuổi cho", kính trọng, yêu thương người già là điều cần thiết và cũng là truyền thống tốt đẹp của người Việt", bà Lưu Thị Hường nhấn mạnh.

Với cha mẹ già, nhất là những người bị bệnh tật lâu năm, theo các chuyên gia, con cháu trong gia đình cần thường xuyên động viên tinh thần để cha mẹ không cảm thấy tủi thân và lo lắng quá mức làm ảnh hưởng thể chất – tinh thần và dẫn đến suy giảm sức khỏe. Trong nhà, nên sắp xếp đồ vật ở những nơi dễ nhớ để cha mẹ dễ tìm thấy hoặc lên lịch cụ thể những sự việc quan trọng để cha mẹ có thể theo dõi dễ dàng hơn.

 Mặt khác, nếu thấy bố mẹ có thay đổi về tâm sinh lý dễ sinh ra cáu bẳn, khó tính hoặc luôn nghĩ rằng mình bị bỏ rơi, con cái cần lắng nghe, thấu hiểu để xua tan những nỗi lo bị bỏ rơi của cha mẹ. Phải tạo không khí gần gũi và hỏi han ý kiến để cha mẹ không cảm thấy mình trở thành người thừa trong gia đình. Lúc này, con cháu cần phải giữ kiên nhẫn, tránh những cử chỉ, lời nói làm cho NCT cảm thấy tủi thân, mủi lòng hay thậm chí tự ái.

Ngoài ra, tích cực vận động NCT tham gia các hoạt động xã hội, thể thao, vui chơi giải trí lành mạnh cho tuổi già. Việc giao lưu, gặp gỡ những người bạn già có thể giúp NCT quên đi những mệt mỏi của bệnh tật cũng như xua đi những mặc cảm bị bỏ rơi của NCT. Điều này khiến NCT cảm thấy cuộc sống có ý nghĩa và có ích hơn.

Ở góc độ khác, để giúp NCT và thế hệ trẻ cùng chung sống vui vẻ, hòa thuận, GS Nguyễn Đình Cử cho rằng cả hai thế hệ bao gồm cả NCT và thế hệ trẻ đều phải lắng nghe nhau, thấu hiểu nhau và đều phải chia sẻ với nhau. Đạt được điều này, mọi chuyện trong gia đình sẽ được giải quyết một cách ổn thỏa nhất.