Dấu hiệu tiền dậy thì ở trẻ và vai trò của cha mẹ

 1. Dấu hiệu tiền dậy thì ở trẻ

Tiền dậy thì là một giai đoạn phát triển của trẻ, diễn ra trước khi trẻ bước vào tuổi dậy thì. Thông thường ở bé gái, giai đoạn tiền dậy thì diễn ra khi bé khoảng 8 tuổi. Ở bé trai, việc này diễn ra muộn hơn, thường là sau 9 – 10 tuổi.

Giai đoạn tiền dậy thì bắt đầu diễn ra khi vùng dưới đồi (nằm trong não) giải phóng hormone phóng thích gonadotropin (GnRH). Khi GnRH kích thích tuyến yên (một tuyến nhỏ dưới não tạo ra các hormone kiểm soát các tuyến khác trên cơ thể), sản sinh ra hai hormone: hormone hoàng thể (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH). Hai loại hormone này thúc đẩy cơ quan sinh dục nam và nữ bắt đầu sản xuất các hormone giới tính làm xuất hiện các dấu hiệu tiền dậy thì ở trẻ.

Tiền dậy thì ở trẻ gái

Ở cơ thể bé gái sẽ xuất hiện những dấu hiệu nổi bật hơn so với cơ thể bé trai, mẹ có thể dễ dàng nhận biết hơn và nhờ đó mà bé cũng phần nào bớt đi được sự lạ lẫm, lo lắng nhờ luôn có mẹ đồng hành.

- Ngực sẽ có sự to bất thường, có thể to một bên hoặc đều cả hai bên.

- Cơ quan sinh dục ngoài có sự khác thường ở âm vật, phát triển môi lớn, môi bé.

- Xuất hiện lông mu, lông nách.

- Cơ thể sẽ có mùi khác hơn so với trước.

- Tiết nhầy ở âm đạo tiết ra, đặc biệt là sẽ xuất hiện kinh nguyệt.

- Vẻ nữ tính trên thân hình sẽ lộ rõ hơn.

- Ở giai đoạn này, chiều cao và thể chất sẽ có sự tăng trưởng mạnh mẽ.

Ở bé gái, dấu hiệu tiền dậy thì thường xuất hiện khi bé khoảng 8 tuổi. Dấu hiệu tiền dậy thì đầu tiên ở bé gái là mô vú bắt đầu phát triển. Ở giai đoạn này, một số bé gái tỏ ra thích thú với sự phát triển của ngực song số khác lại tỏ ra ngại ngùng.  

Tiền dậy thì ở trẻ trai

Bước vào giai đoạn dậy thì, cơ thể bé trai cũng có những chuyển biến đặc biệt như:

- Sự phát triển của tinh hoàn, dương vật to hơn.

- Tương tự như bé gái, cơ thể bé trai cũng có sự xuất hiện của lông mu, lông nách và mùi cơ thể.

- Có sự thay đổi rõ rệt về giọng nói như khàn, vỡ giọng.

- Thân hình nam tính hơn và các cơ săn chắc.

- Có sự tăng trưởng mạnh mẽ về thể chất.

- Có thể xuất hiện râu và mặt nổi mụn trứng cá.

Giai đoạn tiền dậy thì của bé trai chậm hơn bé gái, khoảng 9 – 11 tuổi. Khi trẻ bước vào giai đoạn tiền dậy thì, lông ở các vùng kín như nách, mu… dần xuất hiện. Lúc này, lông chưa đậm màu mà dài và mảnh. Ria mép cũng dần xuất hiện nhưng rất mảnh và thưa thớt. Một số bé trai rất thích thú với việc cạo râu. Ở giai đoạn tiền dậy thì, mô vú của khoảng 50% bé trai cũng có thể phát triển khiến các bé cảm thấy khó chịu. Sự phát triển tạm thời của mô vú ở bé trai được gọi là chứng gynecomastia và thường biến mất trong vòng 6 tháng.

Tâm sinh lí trẻ giai đoạn tiền dậy thì

Bên cạnh những thay đổi về mặt cơ thể, trẻ đến tuổi dậy thì sẽ có những thay đổi sâu về tâm sinh lý. Thời gian này, các ông bố, bà mẹ hãy ở bên con nhiều hơn để lắng nghe, chia sẻ giúp con cảm thấy không cô độc, giảm cảm giác ngại ngùng, lo lắng.

- Bé sẽ cảm thấy tò mò về sự thay đổi của cơ thể, nhất là bộ phận sinh dục.

- Biết giữ khoảng cách và có sự giới hạn về việc thân mật với bạn khác giới.

- Tính cách của bé sẽ có sự thay đổi lớn, tăng nhu cầu riêng tư, thích ở một mình hay đòi hỏi được quyền riêng tư và mong muốn được đối xử bình đẳng.

- Do có sự ức chế không cân bằng nên trẻ thường có những hành vi đối lập nên tâm trạng rất dễ bị thay đổi.

- Tuy những thay đổi về mặt tâm sinh lý của bé rất khó hiểu nhưng các bậc phụ huynh hãy dành nhiều thời gian hơn để nói chuyện, tâm sự với con nhé. Bởi trẻ vẫn luôn mong muốn được bố mẹ gần gũi, định hướng cho mình. 

2. Vai trò của cha mẹ

Việc trò chuyện với con về những gì con đang trải qua khi bước vào giai đoạn tiền dậy thì là rất quan trọng. Thông thường người cùng giới sẽ dễ trò chuyện, chia sẻ những điều thầm kín với nhau hơn. Do đó, bạn hãy trò chuyện với con về vấn đề này nếu bé yêu của bạn là con gái. Còn ngược lại nếu bé yêu là con trai, bạn hãy nhờ ông xã hay một người thân khác giới trong gia đình trò chuyện với con.

Nếu bé trai tỏ ra thích thú với việc cạo râu, bạn hãy hướng dẫn con cách cạo râu, làm vệ sinh dao cạo sạch sẽ sau mỗi lần cạo. Bạn hãy lưu ý bé không dùng chung dao cạo để ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm.

Hãy trò chuyện với con về những thay đổi của cơ thể, hướng dẫn con làm vệ sinh cá nhân một cách thoải mái, trên tinh thần chia sẻ bí quyết, tránh áp đặt. Bạn nên giúp bé hình thành thói quen rửa tay sạch sẽ trước khi tắm, rửa mặt, làm vệ sinh cá nhân… nhằm hạn chế sự lây nhiễm của các vi khuẩn gây bệnh.

Bạn hãy hướng dẫn bé cách vệ sinh cá nhân đúng, tắm rửa thường xuyên để hạn chế mùi của cơ thể. Với bé gái, hãy hướng dẫn con không thụt rửa âm đạo tránh nhiễm khuẩn, làm vệ sinh vùng kín theo nguyên tắc từ trước ra sau. Hãy cho bé mặc áo lá khi đi học hay khi tham gia các hoạt động ngoài trời, tập thể dục thể thao.

Trẻ ở giai đoạn tiền dậy thì còn rất nhỏ, bạn nên tập cho con thói quen ăn mặc kín đáo, không thay đồ khi có đông người… nhằm tránh nguy cơ bị lạm dụng.