Dinh dưỡng cho bà mẹ đang nuôi con bằng sữa mẹ

Khi xây dựng chế độ dinh dưỡng ở bà mẹ đang cho con bú, cần đảm bảo các yếu tố sau:1. Đủ năng lượng. Không thể phủ nhận được nuôi con được xem là một dạng lao động nặng, tiêu tốn nhiều sức lực của người mẹ hằng ngày. Do vậy, chế độ ăn của mẹ cần đủ năng lượng. Cụ thể là lượng calorie cần thiết cho giai đoạn này cần tăng lên thêm 500 calorie so với nhu cầu bình thường. Để được như thế, việc ăn uống theo một chế độ lành mạnh, đa dạng và phong phú các nguồn thực phẩm là rất quan trọng. Đừng chú trọng quá nhiều vào chỉ số calorie bao nhiêu, hãy ăn theo khả năng của mình. Chính nhu cầu bản năng bên trong của các mẹ sẽ quyết định cần ăn bao nhiêu là đủ cho con.

Mặc dù có không ít phụ nữ muốn giảm cân nhanh chóng sau khi sinh, nhưng cần phải thật kiên nhẫn. Vốn dĩ sau sinh bạn đã sụt cân một phần nào, hãy duy trì cân nặng đó hoặc thậm chí tăng lên một chút để có nguồn sữa dồi dào trong 3 tháng đầu cho con bú. Mọi nguyên nhân gây giảm cân trong thời điểm này đều làm sữa mẹ suy giảm cả về chất và lượng. Bù lại, bạn có thể đốt cháy chất béo dư thừa một cách tự nhiên sau 3 đến 6 tháng cho con bú và bắt đầu giảm cân nhiều hơn so với những bà mẹ không cho con bú. Để đảm bảo dinh dưỡng cho sữa mẹ, cần chú ý những đặc điểm sau trong quá trình ăn uống của bà mẹ:

Tăng bữa và đa dạng thực phẩm:

Theo chuyên gia của Viện Dinh dưỡng, bà mẹ cho con bú nên có chế độ dinh dưỡng hợp lý để đảm bảo nguồn sữa tốt nhất. Ăn nhiều trái cây tươi và rau quả, đảm bảo bà mẹ ăn ít nhất 5 loại trái cây và rau xanh mỗi ngày. Ăn những thực phẩm giàu tinh bột như bánh mỳ, ngũ cốc, mì sợi, cơm và khoai tây để bổ sung thêm năng lượng. Khi đói, thay vì ăn những loại thức ăn có chứa lượng chất béo và đường cao thì nên ăn những thực phẩm giàu tinh bột với nhiều calo hơn.

Khi nuôi con bú, bà mẹ chỉ cần ăn thêm 1-2 bát cơm/1 ngày. Nên cung cấp đạm từ thịt nạc, thịt gà, trứng và các loại đậu như đậu nành, lạc. Ăn cá ít nhất 2 lần 1 tuần bao gồm 1 phần cá thịt trắng và 1 phần cá nhiều mỡ. Nếu có đủ điều kiện, sữa và các sản phẩm từ sữa như phô mai và sữa chua cũng là nguồn dồi dào đạm, đồng thời cung cấp một lượng đủ canxi.

Ăn nhiều chất xơ bởi những thực phẩm giàu tinh bột đã nói trên chứa một lượng chất xơ. Ngũ cốc, trái cây, rau quả và các loại đậu cũng cung cấp nhiều chất xơ. Ăn nhiều chất xơ rau củ, chất xơ trong ngũ cốc và rau quả rất hữu ích để phòng ngừa bệnh táo bón - vấn đề hay gặp trong giai đoạn sau sinh. Người bình thường cần uống 6 - 8 ly nước mỗi ngày. Người mẹ đang cho con bú nên uống 10 -12 ly mỗi ngày.

Theo Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế, sau sinh, phần lớn những bà mẹ cần từ 1800 đến 2200 calo mỗi ngày, và hơn 500 calo nữa (tương đương 3 chén cơm mỗi ngày) nếu cho con bú sữa mẹ. Trường hợp bạn thiếu cân hoặc sinh nhiều hơn một con, thì con số thậm chí còn phải cao hơn nữa.

Để đạt được nhu cầu năng lượng này, người mẹ cầ ăn tăng bữa: khẩu phần cả ngày của bà mẹ đang nuôi con bú nên được chia làm nhiều bữa (3-6 bữa/ngày, gồm 3 bữa chính và các bữa phụ). Bữa ăn cần đa dạng các loại thực phẩm với 4 nhóm chất: bột đường, đạm, béo, vitamin và khoáng chất.

Ngay sau khi sinh hoặc chậm nhất trong vòng 1 tháng đầu sau sinh, bà mẹ được khuyên dùng 1 viên vitamin A liều cao (200.000UI), ngoài ra các bà mẹ vẫn nên tiếp tục sử dụng viên sắt hoặc viên đa vi chất (ít nhất là duy trì 1 tháng đầu sau sinh).

Những nhóm thực phẩm cần bổ sung, tăng cường

Sau sinh, người mẹ không cần ăn loại thực phẩm đặc biệt nào cả. Chỉ cần cố gắng tuân thủ chế độ ăn cân bằng – tức phối hợp nhiều loại thực phẩm lành mạnh khác nhau, bao gồm tinh bột như cơm, phở, mì, bánh mì, khoai tây; Các sản phẩm từ sữa: như sữa chua, sữa tươi; Để đảm bảo chất lượng sữa cho bé, bạn cần bổ sung chất béo lành mạnh cho cơ thể từ dầu cá, các loại hạt, các loại cá vùng biển lạnh như cá hồi; Bữa ăn của người mẹ cần được bảo đảm đủ những chất protein động vật (thịt, cá, trứng, sữa...) và thực vật (các loại đậu, mè, ngũ cốc, ...). Hãy tăng cường nhiều rau củ và trái cây vào chế độ ăn hàng ngày của bạn để được cung cấp đủ vitamin và khoáng chất cần thiết, đồng thời đủ chất xơ để tránh táo bón. Bà mẹ đang nuôi con bú cần uống đủ nước, trung bình khoảng 2,0 – 2,5 lít nước/ngày (tương đương với 12 đến 15 cốc nước). 

Một số lưu ý khác về dinh dưỡng cho mẹ sau sinh:

Sau khi sinh, bạn không nên kiêng khem khắt khe mà ngược lại, cần ăn uống đầy đủ, đa dạng để cơ thể được cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất. Sinh nở khiến bạn mất một lượng máu lớn, dẫn đến hiện tượng thiếu máu, thiếu sắt. Vì vậy, cần bổ sung sắt trong chế độ ăn hàng ngày. Sắt có nguồn gốc động vật có trong các loại thực phẩm như gan, thịt bò, thịt gà, hải sản có vỏ cứng, trứng… Sắt có nguồn gốc thực vật từ đậu phụ, các loại đậu, rau sẫm màu (cải bó xôi, bông cải xanh, rau cải ngọt…).

Những lưu ý khi chăm sóc bà mẹ sau sinh

Khi cho con bú, các loại thực phẩm bạn ăn có thể truyền qua nguồn sữa cho bé. Vì vậy hãy cẩn thận với các loại thực phẩm như rượu bia bởi hệ tiêu hóa và hệ thần kinh của bé còn rất non nớt, cần được bảo vệ khỏi bất kỳ lượng rượu bia nào dù nhỏ. Không nên uống quá nhiều trà hay cà phê khi đang cho con bú, bởi chúng chứa chất kích thích có thể khiến bé bứt rứt, khó chịu, không ngủ được. Cá chứa thủy ngân cũng nên hạn chế bởi thủy ngân trong sữa mẹ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh của bé, vì vậy nên hạn chế ăn những loại cá chứa nhiều thủy ngân như cá ngừ, cá kiếm, cá mập. 

Người mẹ cần theo dõi phản ứng của bé sau khi bạn ăn một loại thực phẩm nào đó, bởi có thể chúng khiến bé bị dị ứng với những biểu hiện như: Không bú tốt, không tăng cân đều, tiêu chảy, khó tiêu; Nổi mẩn đỏ (quanh miệng, ở má, nếp gấp tay hay chân…); Sưng mắt, môi hay mặt; Chảy nước mũi; Nôn trớ. Mỗi bé có thể nhạy cảm với những loại thực phẩm khác nhau. Một số loại thực phẩm dễ gây dị ứng gồm: thịt bò, sữa bò, trứng, các loại động vật vỏ cứng như sò, tôm, cua,…