Lào Cai: Tập trung triển khai thực hiện các giải pháp giảm mức sinh, nâng cao chất lượng dân số

Hiện nay, 100% xã, phường, thị trấn trên địa bàn toàn tỉnh đều có biên chế cán bộ dân số và cộng tác viên dân số kiêm y tế thôn bản. Đội ngũ này từng bước được chuẩn hóa về trình độ chuyên môn nhằm đáp ứng tốt nhiệm vụ trong tình hình mới. Các hoạt động truyền thông và cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình được triển khai lồng ghép trong các buổi sinh hoạt thôn, bản; trong hoạt động của các đoàn thể, chính trị, xã hội với nhiều hình thức đa dạng như: Hỏi đáp kiến thức về sức khỏe sinh sản, sân khấu hóa, tờ rơi tuyên truyền về sức khỏe sinh sản.... Cùng với đó, các mô hình, dự án, như: Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân; duy trì mức sinh thấp hợp lý tại khu vực thành phố, thị trấn; hạn chế mức sinh ở các vùng khó khăn... được Ban chỉ đạo công tác kế hoạch hóa gia đình các cấp phối hợp với các Trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản và cán bộ dân số, cộng tác viên dân số thực hiện đồng bộ, sáng tạo và linh hoạt, nhằm nâng cao hiệu quả công tác truyền thông.

Nhận thức được nâng cao, nhiều cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ đã chủ động áp dụng các biện pháp tránh thai, tránh thai hiện đại. Chỉ tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2018 đã có trên 39 nghìn cặp vợ chồng mới thực hiện các biện pháp tránh thai. Trong đó một số biện pháp tránh thai hiện đại được nhiều cặp vợ chồng lựa chọn sử dụng như: Sử dụng thuốc uống tránh thai; sử dụng thuốc tiêm tránh thai; sử dụng bao cao su… Đặc biệt chiến dịch dân số kế hoạch hóa gia đình đã được thực hiện tại 104 xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới của 8 huyện. Đến cuối tháng 4, toàn tỉnh thực hiện xong 105/104 xã, trong đó Bát Xát mở rộng thêm 01 xã. Kết quả có 16.530 người sử dụng biện pháp tránh thai, tăng 1.267 người so với chiến dịch đợt tháng 1 năm 2017. Thông qua đó, nhận thức của các cặp vợ chồng về sinh đẻ có kế hoạch được nâng lên.

Tuy nhiên, trên thực tế tỷ lệ tăng dân số tự nhiên trên địa bàn tỉnh ta vẫn ở mức cao, trên 14 phần nghìn; tỷ số giới tính khi sinh vẫn có sự mất cân bằng, 116 trẻ nam/100 trẻ nữ, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên trên 14%... dẫn đến các chỉ số về dân số của Lào Cai vẫn còn cao hơn so với mức trung bình của cả nước. Những trở ngại này đều xuất phát từ điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tại các khu vực vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn; nhận thức của người dân còn hạn chế, nên việc tiếp cận với các phương tiện tránh thai, nhất là tránh thai hiện đại còn gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt một vài năm trở lại đây đời sống được nâng cao, điều kiện kinh tế phát triển nhiều gia đình có xu hướng đẻ thêm con… Thêm vào đó chế độ đãi ngộ cho đội ngũ cán bộ làm công tác dân số, công tác viên dân số y tế thôn bản còn thấp. Đây là thách thức không nhỏ với công tác dân số kế hoạch hóa gia đình trên địa bàn tỉnh. 

Trước khó khăn chung của tỉnh trong việc thực hiện công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình, nhiều địa phương đã tích cực, sáng tạo trong việc thực hiện truyền thông thực hiện kế hoạch hóa gia đình thông qua việc tổ chức cho các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ ký cam kết không sinh con thứ 3, coi đây là tiêu chí đánh giá gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa. Quan tâm, động viên đội đội ngũ cán bộ làm công tác dân số, cộng tác viên dân số kiêm y tá thôn bản phát huy tốt vai trò của mình. Đặc biệt các chiến dịch truyền thông được tổ chức đa dạng, tập trung vào các thôn khó khăn, xa trung tâm đã góp phần tạo điều kiện cho người dân tiếp cận và được thụ hưởng các biện pháp kế hoạch hóa gia đình. Chính quyền các địa phương cũng đã đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về thực hiện pháp lệnh dân số, để giảm mức sinh trên địa bàn. Cùng với đó khuyến khích bà con tích cực lao động, sản xuất để cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống, có điều kiện chăm lo cho con cái học hành.

Kinh nghiệm cho thấy địa phương nào xây dựng được đội ngũ cán bộ làm công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình đảm bảo về số lượng và chất lượng; có được sự phối hợp vào cuộc của chính quyền địa phương, các ban, ngành, đoàn thể và đặc biệt là sự đồng thuận của chính người dân thì nơi đó công tác dân số kế hoạch hóa gia đình có nhiều thuận lợi, các chỉ số về dân số đạt yêu cầu đề ra. Đây cũng chính là những bài học kinh nghiệm quý báu để Lào Cai tiếp tục thực hiện tốt hơn công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình trong thời gian tới.