Một số nội dung khuyến khích duy trì vững chắc mức sinh thay thế

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế  Đỗ Xuân Tuyên, Thông tư số 01/2021/TT-BYT về việc Hướng dẫn một số nội dung để địa phương ban hành chính sách khen thưởng, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số. Theo Thông tư này, đối tượng được khen thưởng, khuyến khích, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật bao gồm: Thôn, làng, ấp, bản, buôn, bon, phum, sóc, tổ dân phố, khu phố, khối phố, khóm, tiểu khu và tương đương (gọi chung là thôn); xã, phường, thị trấn (gọi chung là xã) và các cá nhân là công dân Việt Nam cư trú trên lãnh thổ Việt Nam. 

Tại Thông tư này, Bộ Y tế đưa ra một số nội dung khuyến khích liên quan đến việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế, kiểm soát tốt mất cân bằng giới tính khi sinh và một số nội dung góp phần nâng cao chất lượng dân số.  Đối với việc duy trì mức sinh thay thế, thì tại các tỉnh thuộc vùng mức sinh cao nếu thôn đạt ba năm liên tục không có người sinh con thứ ba trở lên, được đề xuất UBND cấp xã khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Thôn đạt 5 năm liên tục không có người sinh con thứ ba trở lên được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng kèm theo mức khuyến khích, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Với xã đạt ba năm liên tục không có người sinh con thứ ba trở lên được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật.

Đáng chú ý, các xã thuộc vùng miền núi, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn, xã có mức sinh cao đạt một năm không có người sinh con thứ ba trở lên, được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Với xã đạt 5 năm liên tục không có người sinh con thứ ba trở lên, được đề xuất UBND cấp tỉnh khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Với cá nhân, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã có đủ hai con và tự nguyện sử dụng biện pháp tránh thai dài hạn (triệt sản, đặt dụng cụ tử cung, cấy thuốc tránh thai) được khuyến khích, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Cộng tác viên dân số, nhân viên y tế thôn, bản đạt và vượt các chỉ tiêu về vận động phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã có đủ hai con, tự nguyện sử dụng biện pháp tránh thai dài hạn được khuyến khích, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật.

Tại các địa phương vùng thuộc mức sinh thấp, thì nếu xã ba năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ hai con, được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật; xã 5 năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ hai con được đề xuất UBND cấp tỉnh khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Với cá nhân, căn cứ vào thực tiễn, địa phương lựa chọn, quyết định khen thưởng, hỗ trợ tiền hoặc hiện vật cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi. Còn tại các tỉnh thuộc vùng mức sinh thay thế, căn cứ vào mục tiêu chính sách dân số và thực tiễn, để duy trì vững chắc mức sinh thay thế, địa phương lựa chọn, quyết định một số nội dung cụ thể để khuyến khích, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân như đã nêu ở trên.

Thời gian gần đây, một số báo và trang mạng xã hội đưa thông tin cho rằng từ ngày 10-3, sinh con một bề được hỗ trợ mua bảo hiểm y tế, miễn giảm học phí cho tất cả các gia đình sinh con một bề là gái... Tuy nhiên đại diện Tổng cục DS-KHHGĐ khẳng định đưa như vậy là không chính xác. Điều 4 của Thông tư số 01/2021/TT-BYT nêu rõ: Xã đạt 100% số thôn đã có nội dung về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trong hương ước, quy ước được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng một lần kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Với cá nhân, căn cứ mục tiêu chính sách dân số và thực tiễn, để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, địa phương lựa chọn, quyết định một số nội dung cụ thể để khuyến khích, hỗ trợ cho cặp vợ chồng sinh hai con một bề cam kết không sinh thêm con như: Tôn vinh, biểu dương việc nuôi con khỏe, dạy con ngoan, con học giỏi, thành đạt; miễn, giảm học phí, hỗ trợ mua bảo hiểm y tế học sinh; hỗ trợ sữa học đường và các nội dung, hình thức phù hợp khác. 

Đáng chú ý, thông tư cũng đề cập đến một số nội dung khuyến khích góp phần nâng cao chất lượng dân số như tầm soát trước sinh và tầm soát sơ sinh; chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, xã đạt 100% số người cao tuổi có thẻ bảo hiểm y tế, được lập hồ sơ theo dõi sức khỏe và khám sức khỏe định kỳ được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng một lần kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật căn cứ mục tiêu chính sách dân số và thực tiễn. Để bảo đảm thích ứng với già hóa dân số, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, địa phương lựa chọn, quyết định khuyến khích, hỗ trợ phát triển các loại hình câu lạc bộ rèn luyện sức khỏe, văn hóa, giải trí của người cao tuổi tại cộng đồng; mở rộng các loại hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng...