Những điều cần biết về biến đổi xơ nang tuyến vú

1. Biến đổi xơ nang tuyến vú là gì?

Biến đổi xơ nang tuyến vú là một biến đổi lành tính của tuyến vú bao gồm nhiều thay đổi ở mô vú phối hợp với nhau, điển hình là 5 loại biến đổi: ống tuyến vú giãn tạo nang tuyến vú, dị sản tế bào apocrine, mô đệm xơ hóa và bệnh tuyến tuyến vú (adenosis), lắng đọng canxi.

Bệnh hay gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ từ 20 - 50 tuổi (50 - 60%) và sẽ gặp trong suốt cuộc đời, đặc biệt hay gặp nhất ở phụ nữ sau mãn kinh và phụ nữ sử dụng liệu pháp hormone thay thế estrogen.

2. Nguyên nhân dẫn đến biến đổi xơ nang tuyến vú

Tuyến vú được tạo nên từ 15 – 20 các thùy tuyến, mỗi thùy tuyến lại gồm nhiều tiểu thùy. Tương ứng với mỗi tiểu thùy đều có các ống tuyến sữa kết nối với nhau như những cành cây, đổ về các ống sữa chính. Các ống sữa chính này chạy tập trung về quầng vú và núm vú.

Nguyên nhân chủ yếu là do tăng nồng độ Estrogen nội sinh hoặc tăng sự nhạy cảm của tuyến vú với Estrogen nội sinh. Dưới sự tác động của Estrogen, các tế bào biểu mô tăng sinh trong các ống dẫn sửa nhỏ của các phân thùy, tạo thành các nang có kích thước to nhỏ khác nhau (0,2 – 1,5 cm).

Trong lòng nang chứa dịch tiết và các tế bào biểu mô bị bong ra. Dịch trong lòng ống tiết ra càng nhiều, kích thước nang càng lớn. Xung quanh nang hoặc giữa các nang tổ chức liên kết tăng sinh tế bào xơ làm cho nang vú xơ cứng, tổn thương lúc này được gọi là xơ nang vú.

3. Triệu chứng và dấu hiệu của bệnh xơ nang tuyến vú?

Phần lớn biến đổi xơ nang tuyến vú không có triệu chứng nhưng một số trường hợp có biểu hiện sau:

- Xuất hiện khối hoặc mảng dày lên ở nhu mô vú

- Đau, căng tức vú đặc biệt ở giai đoạn giữa chu kỳ kinh đến ngay trước kỳ kinh nguyệt

- Các khối ở vú thay đổi về kích thước theo chu kỳ kinh nguyệt

- Có thể có tiết dịch núm vú: dịch màu vàng trong hoặc có màu nâu sẫm

- Thường xảy ra ở cả hai bên vú

- Các biện pháp tự chăm sóc đơn giản ở nhà thường có thể làm giảm sự khó chịu do xơ hóa vú gây ra.

4. Những thay đổi về mặt giải phẫu bệnh của biến đổi đổi xơ nang tuyến vú

- Nang tuyến vú: các ống tuyến vú giãn rộng tạo nang chứa dịch vàng trong hoặc nâu đen.

- Mô đệm tuyến vú tăng sinh nhiều tế bào xơ bao quanh các ống tuyến vú và tiểu thùy tuyến vú.

- Bệnh tuyến tuyến vú: tăng sinh số lượng các nang tuyến trong tiểu thùy

- Dị sản tế bào apocrine: biến đổi tế bào ống tuyến vú từ biểu mô trụ đơn thành tế bào có bào tương rộng bắt màu hồng.

- Canxi hóa: lắng đọng canxi trong lòng các ống tuyến

5. Biến đổi xơ nang tuyến vú có nguy hiểm không?

Hầu hết các trường hợp là bình thường, không làm tăng nguy cơ ung thư vú.

Những thói quen sinh hoạt có thể hạn chế diễn tiến của u xơ nang tuyến vú là :

- Tự kiểm tra vú thường xuyên hàng tháng để biết được mật độ vú bình thường như thế nào;

- Liên hệ bác sĩ nếu bạn thấy có triệu chứng của bệnh hoặc cảm thấy có gì đó khác trong quá trình tự kiểm tra vú;

Các biện pháp tự chăm sóc đơn giản ở nhà thường có thể làm giảm sự khó chịu do xơ hóa vú gây ra bằng cách dùng thuốc giảm đau nhưng cần theo chỉ dẫn của bác sĩ, hoặc áp dụng biện pháp chườm nóng tại chỗ, dùng nịt ngực thích hợp đặc biệt là lúc hoạt động mạnh.

6. Khi nào bạn cần đi gặp bác sĩ?

Mặc dù không tăng nguy cơ ung thư vú nhưng khi bạn phát hiện thấy một khối u mới hoặc có vùng nhu mô vú dày lên nổi bật. Hoặc thấy có những vùng cụ thể bị đau liên tục hoặc trầm trọng hơn…cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn cụ thể.

Ngoài ra thấy những bất thường ở vú, những mảng hoặc khối ở vú không thay đổi kích thước theo chu kỳ kinh nguyệt mà vẫn giữ nguyên kích thước hoặc có xu hướng to lên bất kể thời điểm nào… cũng cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn cụ thể.

7. Chẩn đoán và điều trị 

Sau khi có biểu hiện các bác sĩ siêu âm vú sẽ phát hiện vị trí, số lượng, kích thước các khối u, sự tăng xơ của tuyến vú. Có thể chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA): nếu thấy hình ảnh nghi ngờ cần chỉ định mổ sinh thiết.

Chụp X-quang vú (Mammography): phát hiện sớm ung thư vú qua dấu hiệu vi vôi hóa hoặc co kéo.

Về điều trị xơ nang tuyến vú người bệnh cần giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối, khoa học. Nên ăn nhiều thức ăn giàu vitamin nhóm B, Kali, Magiê như gạo lứt, trái cây, rau quả để giảm ứ nước, giảm các triệu chứng đau tức ngực. Cần tránh các thức ăn nhiều muối, nhiều chất béo, tránh các chất kích thích như rượu, bia, cà phê, thuốc lá.

Thuốc giảm đau, Progestegrone, Tamoxifen, cần có chỉ định của bác sĩ.

Phẫu thuật khi nang to và phát triển nhanh gây căng tức, nang vú bội nhiễm áp xe hóa, hoặc nghi ngờ ác tính.