Những điều cần chú ý về chứng co giật nửa mặt

1. Co giật nửa mặt là gì

Co giật nửa mặt là một rối loạn thần kinh. Trong đó các cơ ở một bên mặt của người bệnh bị co giật một cách không chủ ý. Các cơ của vùng mặt được điều khiển bởi các dây thần kinh mặt (còn gọi là dây thần kinh VII hay dây thần kinh sọ thứ bảy). Có một dây thần kinh mặt mỗi bên. Nó bắt đầu từ sâu bên trong não và qua nhiều cấu trúc để đến khuôn mặt. Các dây thần kinh mặt dẫn truyền tín hiệu từ não đến các cơ vùng mặt để thực hiện co thắt hay thư giãn cơ. Ví dụ, các dây thần kinh mặt điều khiển việc chớp mắt, nhăn mũi và chu môi.

Khi dây thần kinh mặt bị chèn ép vào ở vị trí nào đó trên đường đi của dây thần kinh làm ảnh hưởng đến các tín hiệu điều khiển các cơ vùng mặt. Điều này có thể gây ra co cơ hoặc co giật cơ nửa mặt, khi bạn không điều khiển co cơ. Chứng co giật nửa mặt gây ảnh hưởng tới nhiều nhóm cơ. Bao gồm: cơ vòng mi, cơ trán, cơ cau mày, cơ mũi, cơ gò má, cơ vòng môi, cơ cười, cơ bám da cổ,… Co giật nửa mặt có thể xảy ra ở cả nam giới và phụ nữ. Tuy nhiên, chúng thường phổ biến nhất ở phụ nữ trên 40. Bệnh cũng có xu hướng xảy ra thường xuyên hơn ở bên trái khuôn mặt của bạn.

2. Nguyên nhân gây co giật nửa mặt 

Co giật nửa mặt xảy ra ở cả nam và nữ, mặc dù phụ nữ có xu hướng bị thường xuyên hơn so với nam giới. Các triệu chứng thường bắt đầu ở tuổi trung niên. Hiện nay, nguyên nhân gây ra các cơn co giật nửa mặt vẫn chưa được xác định chính xác. Cũng có nhiều trường hợp không rõ nguyên nhân và được các bác sĩ chẩn đoán là co giật nửa mặt vô căn.

Chứng co thắt nửa mặt thường do sự kích thích hoặc tổn thương dây thần kinh ở mặt. Chứng co thắt nửa mặt thường gây ra bởi một mạch máu chèn vào các dây thần kinh trên mặt gần nơi các dây thần kinh kết nối với thân não. Khi điều này xảy ra, các dây thần kinh trên mặt có thể hành động tự ý bằng cách gửi ra các tín hiệu thần kinh gây ra co giật các cơ vùng mặt. Truyền tín hiệu tự phát là một trong những nguyên nhân chính của những co thắt này. Liệt mặt là nguyên nhân hiếm gặp của co thắt nửa mặtChấn thương ở đầu hoặc mặt cũng có thể gây chứng co thắt nửa mặt do tổn thương hoặc chèn ép các dây thần kinh mặt. Các nguyên nhân hiếm gặp của co thắt nửa mặt có thể bao gồm:

- Một hoặc nhiều khối u chèn vào thần kinh mặt

- Hiệu ứng từ một cơn liệt mặt, một tình trạng có thể gây ra một phần của mặt tạm thời bị tê liệt.

3. Triệu chứng co giật nửa mặt

Triệu chứng đầu tiên của bệnh là chứng co giật tự ý một bên mặt, vùng xuất hiện đầu tiên thường là cơ mí mắt. Bệnh nhân cảm giác được mí mắt co giật nhẹ giống như nháy mắt nhưng nhẹ hơn, có thể không kéo dài. Tình trạng co giật có thể nặng hơn khi mắt phải làm việc quá sức trong thời gian dài hoặc khi bạn lo lắng. Nếu nghiêm trọng, tình trạng co thắt mí mắt có thể khiến mắt đóng hoàn toàn hoặc xếch lên thấy rõ. Khi co giật nửa mặt tiến triển nặng hơn, các vùng cơ khác sẽ bắt đầu bị co giật và nhận thấy rõ ràng, bao gồm: lông mày, vùng quanh miệng, má, hàm, cổ trên, cằm, môi,… Tất cả các cơ ở một bên mặt có thể bị co thắt đồng thời, xuất hiện cả khi thức hay khi ngủ và thường mỗi cơn co giật không kéo dài.

Một số bệnh nhân có thể cảm thấy mất tự tin và khó chịu do những cơn co giật. Những người khác thấy sự co thắt có thể ảnh hưởng đến tầm nhìn của họ. Như con mắt còn lại không bị ảnh hưởng, họ vẫn có thể nhìn thấy. Một số trường hợp bệnh nhân còn nghe thấy một âm thanh click trên mặt khi cơn co giật xảy ra. Đối với một số người cơn co giật nửa mặt có thể trở nên nặng hơn khi đang mệt mỏi, căng thẳng và triệu chứng có thể cải thiện khi bệnh nhân nằm nghỉ.

4. Cách điều trị co giật nửa mặt

Mặc dù hiện nay chưa có cách chữa trị đảm bảo hiệu quả, một số phương pháp điều trị đang được khuyến khích như:

- Uống thuốc: Phương pháp này chỉ có thể là hữu ích khi co giật nửa mặt nhẹ hoặc không thường xuyên. Thuốc chống động kinh như Carbamazepine và Topiramate có thể hữu ích trong một số người bị co giật nửa mặt. Những loại thuốc này hoạt động bằng làm ổn định xung động thần kinh. Thuốc Benzodiazepin như Diazepam và Clonazepam là thuốc an thần. Chúng có thể giãn cơ co thắt nhưng cũng có thể làm cho bạn cảm thấy buồn ngủ. Việc đáp ứng với các loại thuốc này có thể khác nhau và có thể mất thời gian để chỉnh liều. Sẽ cần phải uống thuốc lâu dài.

- Tiêm Botulinum: Botulinum được sản xuất bởi các vi khuẩn Clostridium botulinum. Nó thường gây ngộ độc (ngộ độc thực phẩm) nhưng khi nó được sử dụng với liều lượng được kiểm soát, được sử dụng một cách an toàn để dãn co cơ quá mức. Nó được tiêm vào các cơ mặt và ngăn chặn các tín hiệu từ các dây thần kinh. Điều này giúp ngăn chặn sự co thắt. Một mũi tiêm có tác dụng 2-3 tháng và bắt đầu có tác dụng trong vòng một vài ngày. Khoảng 7-8 người trong số 10 người co giật nửa mặt được giúp đỡ bằng cách tiêm Botulinum. Tiêm Botulinum có thể có tác dụng phụ. Tiêm thường gây sụp mí mắt sau 1 hoặc 2 tuần.

- Phẫu thuật: Phẫu thuật giải ép vi mạch cho bệnh nhân co giật nửa mặt. Có một số loại phẫu thuật có thể được thực hiện, trong đó có phẫu thuật giải ép vi mạch. Việc phẫu thuật này nhằm dời các mạch máu có thể gây chèn ép lên dây thần kinh mặt. Phẫu thuật có thể chữa khỏi bệnh nhưng đôi khi không thích hợp cho một số bệnh nhân bị co giật nửa mặt như trường hợp những bệnh nhân cao tuổi hay có bệnh lý nội khoa không cho phép gây mê toàn thân.

- Áp dụng chế độ ăn: Bạn có thể giảm các triệu chứng của mình tại nhà đơn giản bằng cách nghỉ ngơi nhiều và làm dịu thần kinh của bạn. Hạn chế uống nhiều caffeine, các chất kích thích thần kinh khác. Bên cạnh đó, bổ sung một số chất dinh dưỡng cũng có thể giúp giảm co giật, bao gồm: Vitamin D từ trứng, sữa và ánh sáng mặt trời, magiê từ hạnh nhân và chuối, hoa cúc, có sẵn dưới dạng trà hoặc viên nén, quả việt quất, chứa chất chống oxy hóa làm giãn cơ.

Co giật nửa mặt có thể được kiểm soát qua điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật song cần kiên trì điều trị và theo dõi. Hãy tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ để kiểm soát cơn co giật này một cách tốt nhất.