Rối loạn nội tiết thời kỳ mãn kinh: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Mãn kinh là một quá trình sinh học tự nhiên. Tuy nhiên, các triệu chứng thể chất (nóng ran) hoặc các triệu chứng về tình cảm của thời kỳ mãn kinh có thể phá vỡ giấc ngủ, giảm năng lượng của bạn hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe, cảm xúc. Có rất nhiều phương pháp điều trị mãn kinh hiệu quả, từ việc điều chỉnh lối sống đến liệu pháp hormon.

1. Một số triệu chứng thường gặp trước và sau mãn kinh

Các triệu chứng thường gặp trước và sau mãn kinh bao gồm: Chu kỳ kinh nguyệt dài ngắn bất thường; Khô âm đạo; Nóng bừng, ớn lạnh. Đổ mồ hôi đêm; Các vấn đề về giấc ngủ; Thay đổi tâm trạng; Tăng cân và chuyển hóa chậm; Tóc mỏng và da khô; Teo các cơ quan sinh dục ( vú, âm hộ, âm đạo)Các triệu chứng mãn kinh khác nhau đối với từng phụ nữ. Thông thường, chu kỳ kinh nguyệt sẽ mất vài tháng và trở lại đều hàng tháng một lần nữa trong một vài tháng. Các chu kỳ ngắn hơn. Mặc dù thời kỳ bất thường, mang thai vẫn có thể xảy ra.

2. Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Theo dõi sức khỏe thường xuyên với bác sĩ chuyên khoa để phòng ngừa các bệnh lý và được chăm sóc, điều trị một cách tốt nhất. Đặc biệt, luôn tìm tư vấn y tế nếu bạn bị chảy máu âm đạo sau khi mãn kinh.Chăm sóc sức khỏe dự phòng bao gồm khám ngực và vùng chậu, sàng lọc bất thường cổ tử cung, buồng trứng, siêu âm và chụp vú. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể đề nghị kiểm tra thêm tuyến giáp, soi đại tràng, xét nghiệm đường máu, mỡ máu, ... nếu thấy có nguy cơ. 

3. Nguyên nhân rối loạn nội tiết thời kỳ mãn kinh

Sự suy giảm tự nhiên của kích thích tố sinh sản

Ở những năm cuối của tuổi 30 buồng trứng của bạn bắt đầu tạo ra ít estrogen và progesterone hơn, và khả năng sinh sản của bạn giảm. Ở độ tuổi 40, chu kỳ kinh nguyệt của bạn có thể trở nên dài hơn hoặc ngắn hơn, nặng hơn hoặc nhẹ hơn, vòng kinh ngắn hơn. Cho đến cuối cùng - trung bình, ở tuổi 50 - buồng trứng ngừng sản xuất trứng và bạn không còn hành kinh nữa.

Cắt bỏ tử cung

Cắt bỏ tử cung nhưng để lại buồng trứng của bạn thường không gây ra mãn kinh ngay lập tức. Mặc dù bạn không còn hành kinh , buồng trứng của bạn vẫn rụng trứng trứng và sản xuất estrogen và progesterone. Nhưng nếu là phẫu thuật loại bỏ cả tử cung và buồng trứng sẽ gây ra thời kỳ mãn kinh ngay lập tức. Bạn có khả năng bị bốc hỏa, có các dấu hiệu và triệu chứng mãn kinh khác, có thể nghiêm trọng, vì những thay đổi nội tiết này xảy ra đột ngột thay vì trong vài năm.

Hóa trị và xạ trị

Những liệu pháp điều trị ung thư này có thể gây ra mãn kinh, gây ra các triệu chứng như nóng ran trong hoặc ngay sau khi điều trị. Việc ngừng kinh nguyệt (và khả năng sinh sản) không phải lúc nào cũng là vĩnh viễn sau khi hóa trị, vì vậy cần áp dụng các biện pháp kiểm soát sinh sản

Suy buồng trứng sớm

Khoảng 1% phụ nữ bị mãn kinh trước tuổi 40 (mãn kinh sớm). Thời kỳ mãn kinh có thể do suy giảm buồng trứng nguyên phát - khi buồng trứng của bạn không tạo ra mức bình thường của kích thích tố sinh sản - xuất phát từ yếu tố di truyền hoặc bệnh tự miễn dịch. Nhưng thường không có nguyên nhân nào có thể được tìm thấy. Đối với những phụ nữ này, liệu pháp hormon thường được khuyến cáo ít nhất là cho đến tuổi tự nhiên của thời kỳ mãn kinh để bảo vệ não, tim và xương.

4. Biến chứng

Sau thời kỳ mãn kinh, nguy cơ mắc một số tình trạng bệnh lý tăng lên, bao gồm:

Bệnh tim và mạch máu:

Khi nồng độ estrogen giảm, nguy cơ mắc bệnh tim mạch sẽ tăng lên. Bệnh tim là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở phụ nữ cũng như ở nam giới. Vì vậy, điều quan trọng là tập thể dục thường xuyên, ăn uống lành mạnh và duy trì cân nặng bình thường.

Loãng xương:

Xương trở nên giòn và yếu, dẫn đến tăng nguy cơ gãy xương. Trong vài năm đầu tiên sau khi mãn kinh, bạn có thể mất mật độ xương với tốc độ nhanh, làm tăng nguy cơ loãng xương. Phụ nữ sau mãn kinh bị loãng xương đặc biệt dễ bị gãy xương sống, hông và cổ tay.

Tiểu không tự chủ:

Khi các mô của âm đạo và niệu đạo của bạn bị mất độ đàn hồi, bạn có thể gặp phải những sự thúc đẩy thường xuyên, đột ngột, mót tiểu khẩn cấp, tiểu không kiểm soát hoặc mất nước tiểu khi ho, cười hoặc nhấc (stress incontinence). Bạn có thể bị nhiễm trùng đường tiết niệu thường xuyên hơn.

Chức năng tình dục:

Khô âm đạo do giảm độ ẩm và mất độ đàn hồi có thể gây khó chịu và chảy máu nhẹ trong khi quan hệ tình dục. Ngoài ra, giảm cảm giác có thể làm giảm ham ham muốn tình dục. Chất dưỡng ẩm và chất bôi trơn âm đạo có nguồn gốc từ nước có thể hữu ích.

Tăng cân:

Nhiều phụ nữ tăng cân trong thời kỳ mãn kinh và sau mãn kinh vì sự trao đổi chất chậm lại. Bạn có thể cần phải ăn ít hơn và tập thể dục nhiều hơn, để duy trì cân nặng hợp lý.

Các xét nghiệm thường không cần thiết để chẩn đoán thời kỳ mãn kinh. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu để kiểm tra và loại trừ một số nguyên nhân gây biểu hiện giống mãn kinh.

Một số bí quyết chăm sóc sức khỏe tuổi tiền mãn kinh:

Tập thể dục thường xuyên

Nên tập luyện vận động hàng ngày để duy trì sự dẻo dai của hệ xương cơ, giúp tuần hoàn máu được đều khắp cơ thể. Đây cũng là bí quyết chăm sóc sức khỏe tuổi tiền mãn kinh tốt để giúp chị em có tinh thần lạc quan minh mẫn, duy trì vóc dáng thon thả, gọn gàng.

Giữ tâm lý ổn định

Thời kỳ này chị em thường nóng nảy, khó chịu. Hãy cố gắng tạo một cuộc sống vui tươi, thoải mái, tránh phiền muộn để bảo vệ sức khỏe. Gặp gỡ nói chuyện nhiều hơn với người thân, bè bạn, tìm nơi thư giãn đọc sách, và làm những điều mình thích sẽ giúp cho tâm trạng thoải mái hơn.

Chế độ dinh dưỡng

Một chế độ dinh dưỡng tốt sẽ góp phần ngăn ngừa và làm giảm quá trình lão hóa trong thời kỳ mãn kinh.

– Ăn đủ canxi để phòng tránh loãng xương. Canxi có nhiều trong sữa và chế phẩm từ sữa, bông cải xanh, các loại đậu…

– Ăn đủ sắt đảm bảo đủ lượng máu cho cơ thể. Sắt có trong thịt bò, thịt gia cầm, trứng, rau màu xanh đậm, các loại hạt, ngũ cốc….

– Ăn đủ chất xơ: Chất xơ được lấy từ ngũ cốc nguyên hạt, gạo, trái cây tươi, rau xanh…

– Uống nhiều nước để đảm bảo các bộ phận, đặc biệt là bộ máy tiêu hóa, bài tiết hoạt động thông suốt. 2 lít nước mỗi ngày sẽ đáp ứng đủ nhu cầu cho bạn.

– Nên ăn thực phẩm chứa isoflavone (estrogen thực vật). chẳng hạn như đậu nành.

– Dù chị em đang thừa cân cũng tuyệt đối không bỏ bữa, chỉ nên giảm các loại thực phẩm nhiều chất béo. Thực phẩm nhiều chất béo bão hòa làm tăng cholesterol, tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Thịt mỡ, sữa nguyên kem, kem và phomat… là những thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa không nên tiêu thụ.

– Hạn chế dùng muối và đường. Ăn thừa muối có thể gây ra rất nhiều bệnh, như tăng huyết áp, tim mạch, ung thư,… Ăn quá nhiều đồ ngọt dễ có nguy cơ tiểu đường. Nên hạn chế sử dụng các loại thịt hun khói, thực phẩm nướng, thực phẩm chế biên sẵn vì những thực phẩm này thường chứa lượng muối cao.

– Hạn chế uống rượu: Nếu có uống thì chỉ uống 1 ly rượu vang mỗi ngày vì rượu sẽ làm tăng những cơn nóng bừng vào thời kỳ mãn kinh.

Đời sống sinh hoạt vợ chồng

Có thể dùng chất bôi trơn để tăng cảm giác, tránh tổn thương niêm mạc gây đau, khô teo ở âm hộ – âm đạo. Nên trao đổi thẳng thắn với chồng về sức khỏe và tâm lý, sự thay đổi về trạng thái sinh lý…. để chồng cùng có trách nhiệm cảm thông và thấu hiểu.

Khám phụ khoa định kỳ

Chị em nên đi khám phụ khoa định kỳ 6 tháng một lần để phát hiện và xử trí kịp thời khi có các bệnh phụ khoa.

Hà Thủy