Suy tim ở người cao tuổi: Lưỡi dao vô hình dẫn đến cái chết thầm lặng

Suy tim tăng gấp 3 lần ở người cao tuổi vào năm 2060

Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Hiệp hội Tim mạch Châu Âu, các nhà nghiên cứu chọn ngẫu nhiên 5.706 người lớn tuổi tham gia và phân tích dữ liệu về sự phân bố kích thước, giới tính và độ tuổi hiện tại. Kết hợp các dữ liệu nghiên cứu đánh giá tỷ lệ suy tim ở người già và tìm cách để dự đoán số người cao tuổi có thể bị suy tim trong tương lai.

Độ tuổi của những người tham gia trong khoảng 66-98 tuổi, độ tuổi trung bình là 77, trong đó 58% là nam giới. Theo điều tra, số người bị suy tim là 3,7% ở cả 2 giới, khi xét riêng, ở nam giới tỷ lệ bị suy tim là (4,8%), tỷ lệ suy tim ở phụ nữ là (2,8%). Tỷ lệ suy tim tăng theo tuổi, những người dưới 69 tuổi, tỷ lệ suy tim là 1,9%, những người trên 80 tuổi, tỷ lệ suy tim tăng đến 6%. Số lượng người cao tuổi đã được ước tính cho những thập kỷ sắp tới ở cả nam giới và nữ giới, cho đến những năm 2060.

Sự gia tăng lớn nhất nằm trong nhóm tuổi 70-79 tuổi và 80 tuổi trở lên và chủ yếu ở phụ nữ. Nghiên cứu này đã chứng mình rằng những bệnh nhân suy tim sẽ tăng lên gấp 2,3 lần vào năm 2040 và 3 lần vào năm 2060.

Trong những thập kỷ tới, đa số bệnh nhân suy tim là những người lớn tuổi, điều này gây hậu quả nghiêm trọng không chỉ đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng tới cả nền kinh tế.

Do đó cách phòng ngừa bệnh suy tim hiệu quả nhất là ngăn chặn những bệnh lý gây suy tim ngay từ đầu:

– Đối với việc phòng ngừa các bệnh tim bẩm sinh, với trình độ khoa học hiện tại vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Người ta mới chỉ đề ra được một số biện pháp như khi có thai, nhất là trong 3 tháng đầu, phải tránh một số tác nhân có thể gây dị tật ở thai nhi như hút thuốc, uống rượu, một số virus như cúm, sởi… Cần lưu ý rằng một số loại thuốc có thể gây hại cho bào thai, từ các thuốc an thần như bacbituric, phenothiazin đến các thuốc chữa khớp như indomethacin, chữa lao như isoniazid và một số loại thuốc kháng sinh khác.

– Để ngăn chặn những bệnh về van tim, cần làm sạch môi trường, nhà cửa phải thoáng đãng, khô ráo. Khi trẻ bị viêm họng, cần đến bác sĩ xem có cần sử dụng penicilin không? Sau đợt thấp khớp đầu tiên, dù có biến chứng tim hay không, cũng cần theo lời khuyên của bác sĩ về việc tiêm penicilin chậm mỗi tháng một lần cho đến khi trưởng thành hoặc lâu hơn. Khi đã được chẩn đoán bị bệnh van tim, cần thăm khám chi tiết và điều trị kịp thời, tránh tình trạng không điều trị kéo dài sẽ gây suy tim.

– Những bệnh cơ tim, bệnh màng ngoài tim, bệnh phổi mạn tính hoặc nhiễm độc giáp, suy giáp, thiếu máu… cần được điều trị đến nơi đến chốn nhằm ngăn chặn việc tiến triển tới suy tim.

Nguyên nhân bệnh suy tim

Suy tim là tình trạng cơ tim không đảm bảo được nhu cầu về cung cấp lượng tuần hoàn. Do tình trạng của từng bệnh mà tim có thể suy một bên trước rồi dẫn đến suy tim toàn bộ hoặc suy tim toàn bộ ngay từ đầu.

Suy tim là biến chứng cuối cùng của tất cả các bệnh về tăng huyết áp và các bệnh lý toàn thân khác…

Suy tim là một biến chứng thường gặp của một số bệnh ở người cao tuổi, người trên 65 tuổi chiếm ít nhất 20% số bệnh nhân nhập viện. Khoảng 85% tử vong vì suy tim xảy ra ở bệnh nhân trên 65 tuổi. Tần suất suy tim gia tăng theo tuổi.

Bệnh suy tim chủ yếu là biến chứng của một số bệnh ở người cao tuổi, dưới đây là các nguyên nhân dẫn tới suy tim hay gặp nhất:

- Huyết áp cao không điều trị.

- Bệnh cơ tim thiếu máu; nhồi máu cơ tim; bệnh van tim (hẹp, hở van 2 lá, hẹp hở van động mạch chủ); bệnh tim bẩm sinh không điều trị bằng phẫu thuật (hẹp van động mạch phổi, còn ống động mạch…); viêm cơ tim; loạn nhịp tim kéo dài…

- Cường giáp không điều trị.

- Suy thận mạn tính.

Ngoài ra do một số bệnh của mạch máu chủ yếu là của động mạch cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến suy tim. Còn lại, khoản 40% không thể tìm được một nguyên nhân cụ thể cho việc gây suy tim.

Tình trạng suy tim biểu hiện mức độ nặng hay nhẹ tùy thuộc tốc độ suy tim nhanh hay chậm, nguyên nhân suy tim và tuổi của người bệnh.

Triệu chứng

Để phát hiện bệnh suy tim người bệnh cần lưu ý những triệu chứng sau:

- Khó thở: thường là khó thở khi gắng sức, sau đó khó thở xuất hiện cả khi nghỉ ngơi. Có thể bị khó thở ban đêm phải ngồi dậy để thở.

- Mệt mỏi: người bệnh suy tim dễ mệt khi làm việc và không gắng sức được.

- Phù chân: thường nặng về buổi chiều và giảm nhẹ vào buổi sáng.

- Ho khan không có đờm kéo dài, ho nhiều khi nằm. Sau khi đã loại trừ các nguyên nhân của bệnh hô hấp cần phải nghĩ đến suy tim.

- Tiểu đêm: do hiện tượng ứ đọng dịch trong cơ thể cả ngày và đêm, ở tư thế nằm lượng máu đến thận nhiều hơn dẫn đến thận lọc và tạo nước tiểu nhiều hơn. Bệnh nhân tiểu lượng nước tiểu nhiều, nhưng tiểu dễ, không tiểu dắt, buốt. Tình trạng tiểu đêm ở người cao tuổi cần phải loại trừ do tiền liệt tuyến lớn, suy thận, mất ngủ.

Khi có những triệu chứng trên hãy đến cơ sở y tế để được khám và điều trị bệnh, tránh tình trạng bệnh ngày càng tiến triển có thể nguy hiểm tới tính mạng. Người bệnh khi phát hiện suy tim cần tuân thủ một cách nghiêm ngặt theo phác đồ điều trị của bác sĩ.

Những biến chứng suy tim bạn nên biết

1. Nguy cơ hỏng van tim

Trái tim của bạn có bốn van tim để giữ cho máu chảy theo một chiều nhất định. Khi bạn bị suy tim, cấu trúc van tim có thể thay đổi theo thời gian do tim phải gắng sức để bù lượng máu bị thiếu hụt, khiến các dây chằng xung quanh van tim bị giãn hoặc bị đứt, làm hỏng van.

2. Cơ thể bị thiếu máu

Khi chức năng thận bị suy giảm, cơ thể bạn không được sản xuất đầy đủ hormone tạo hồng cầu trong tủy xương sẽ dẫn tới tình trạng thiếu máu. Ngược lại, tình trạng thiếu máu cũng khiến cho diễn tiến bệnh suy tim ngày càng trầm trọng hơn.

3. Tổn thương gan

Người bệnh suy tim, đặc biệt là suy tim phải, tim giảm khả năng hút máu, khiến gan phải tăng kích thước để chứa máu. Tình trạng này kéo dài sẽ gây tổn thương nghiêm trọng cho gan, có thể gây xơ gan, cuối cùng suy gan.

4. Chức năng thận suy giảm

Khả năng bơm máu của tim bị giảm sút khiến thận không được cung cấp đầy đủ máu nên giảm chức năng lọc, đào thải độc tố, muối và nước ra khỏi cơ thể. Hậu quả là một lượng lớn muối bị giữ lại, gây tăng huyết áp, dẫn tới tình trạng phù nề ở người bệnh suy tim.

Các nghiên cứu còn cho thấy, chức năng thận suy giảm sẽ khiến người bệnh suy tim tăng nguy cơ biến chứng tim mạch cũng như tỷ lệ nhập viện và tử vong.

5. Phù phổi cấp và tràn dịch màng phổi

Chất lỏng bị tích tụ trong phổi sẽ gây ra tình trạng phù phổi cấp (chết đuối trên cạn) với các triệu chứng nghiêm trọng như làn da nhợt nhạt, khó thở, cảm giác như chết đuối, ho ra bọt màu hồng…

6. Rối loạn nhịp tim

Chứng rối loạn nhịp tim nghĩa là nhịp tim nhanh hoặc chậm bất thường. Các rối loạn nhịp tim thường gặp: rung tâm nhĩ, block nhánh trái, nhịp tim nhanh thất và rung thất.

7. Đột quỵ và nhồi máu cơ tim

Đây chính là một trong những nỗi ám ảnh lớn nhất của người bệnh suy tim khi chức năng bơm máu của tim bị suy giảm khiến một lượng máu bị ứ lại tại các buồng tim. Điều này tạo cơ hội thuận lợi hình thành cục máu đông có thể gây tắc nghẽn tại mạch máu não, dẫn tới đột quỵ, tắc nghẽn động mạch vành dẫn tới cơn nhồi máu cơ tim cấp.

Ngăn ngừa bệnh tiến triển

Để sống chung với bệnh suy tim và không làm bệnh nặng hơn, người bệnh cần có chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lí, dưới đây là những điều người bệnh cần thực hiện:

- Không hút thuốc lá, thuốc lào.

- Kiểm tra cân nặng hàng ngày, giảm cân nặng ở người béo. Tuy nhiên, cần giữ mức hấp thu năng lượng cần thiết ở người suy tim nặng hợp lý để ngừa suy kiệt do suy tim.

- Chế độ ăn giảm muối, không nên ăn quá 1/3 muỗng cà phê muối trong một ngày. Đây là chế độ ăn muối rất hạn chế, hầu như không nêm muối trong tất cả các món ăn nên đa số người bệnh khó tuân thủ đúng.

- Hạn chế mỡ và cholesterol.

- Hạn chế rượu. Người bệnh không nên uống rượu nếu bị suy tim. Rượu có thể tương tác với thuốc điều trị suy tim, giảm khả năng co bóp của cơ tim, gây rối loạn nhịp tim.

- Hoạt động ở mức độ trung bình, giữ cân nặng lý tưởng, giảm nhu cầu của cơ tim. Trước khi tập luyện nên hỏi ý kiến bác sĩ về chế độ tập luyện và các chương trình phục hồi chức năng tim mạch.

- Để phòng ngừa suy tim người bị cao huyết áp dù ở mức độ nhẹ và không có triệu chứng nhức đầu hay mệt cũng phải điều trị đưa huyết áp về dưới 140/90 mmHg.

Suy tim là biến chứng cuối cùng của nhiều chứng bệnh lý khác nhau, không thể điều trị khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên việc chữa trị kịp thời và có chế độ chăm sóc phù hợp sẽ ngăn ngừa bệnh tiến triển.