Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là vấn đề cần chú ý ở vùng dân tộc thiểu số

Sáng 8/12, Tổng cục Dân số (Bộ Y tế) tổ chức Hội thảo triển khai Nội dung 2, Dự án 7 của Chương trình Mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn 1: từ 2021 đến năm 2025.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Doãn Tú, Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số cho biết, Việt Nam có 53 dân tộc thiểu số với hơn 14,1 triệu người, chiếm 14,7% dân số cả nước. Trong 53 dân tộc thiểu số, có 6 dân tộc có dân số trên 1 triệu người; 14 dân tộc có dân số dưới 10.000 người, trong đó có 5 dân tộc có dân số dưới 1.000 người.

Người dân tộc thiểu số cư trú thành cộng đồng tại 51 tỉnh, chủ yếu ở vùng Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ và Tây Duyên hải miền Trung. Đa số đồng bào sinh sống ở khu vực miền núi, biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng kinh tế -xã hội đặc biệt khó khăn với địa hình chia cắt, giao thông đi lại khó khăn.

Theo ông Nguyễn Doãn Tú, mức sinh của người dân tộc thiểu số khoảng 2,35 con, cao hơn mức sinh thay thể (2,1 con) và khác biệt đáng kể giữa các dân tộc. Trong 53 dân tộc thiểu số, có 2 dân tộc (Hoa và Hrê) có mức sinh thấp hơn 2,1 con, năm dân tộc (Mảng, Chứt, Cơ Lao, La Hủ và Mông) có mức sinh rất cao trên 3,5 con.

Trong 5 năm gần đây, mức sinh của 25 dân tộc có xu hướng tăng, 3 dân tộc (Chơ Ro, Lự, La Hủ) có mức sinh giảm mạnh, 2 dân tộc (Mường và Khmer) có xu hướng tăng trở lại sau khi đã đạt dưới mức thay thế.

Cũng theo Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số, tuổi thọ người người dân tộc thiểu số hiện nay là 69,9 tuổi thấp hơn bình quân của cả nước. Sự chênh lệch về tuổi thọ một phần do điều kiện sống khó khăn, chế độ dinh dưỡng, khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe còn nhiều hạn chế, đáng kể nhất là chăm sóc sức khỏe người cao tuổi.

"Tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, các chỉ số về dân số, sử dụng dịch vụ dân số còn thấp; tình trạng di cư tự phát, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là vấn đề cần đặc biệt chú ý với một số dân tộc, một số địa bàn và đây có thể là một trong những nguyên nhân liên quan trực tiếp đến tình trạng nghèo nàn, lạc hậu trong một số dân tộc", ông Nguyễn Doãn Tú nói.

Để nâng cao chất lượng dân số, cải thiện sức khỏe của người dân tộc thiểu số theo định hướng của Nghị quyết 21/NQ-TW của BCH Trung ương về công tác dân số trong tình hình mới, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021, Bộ Y tế đã có Quyết định số 2415/QĐ-BYT ngày 5/9/2022 để hướng dẫn triển khai Dự án 7 Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số, phòng chống suy sinh dưỡng trẻ em thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã tập trung trình bày và thảo luận về Nội dung 2 Nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của Dự án 7. Một số vấn đề trọng tâm được đưa ra như: Hướng dẫn nội dung và cơ chế quản lý, tài chính Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn 1: từ năm 2021 đến năm 2025; Định hướng các hoạt động dân số sẽ phối hợp với cơ quan dân tộc các thực hiện Dự án 9 Đầu tư phát triển nhóm dân tộc thiểu số rất ít người và nhóm dân tộc còn nhiều khó khăn.

Hướng dẫn triển khai các hoạt động của Nội dung 2 Nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2022, giai đoạn 2021-2025 theo hướng dẫn của Bộ Y tế; hướng dẫn phòng, chống bệnh Thalassemia tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi…