Thuyên tắc ối - biến chứng sản khoa cực kỳ nguy hiểm với bà bầu

Cứu nhiều sản phụ bị thuyên tắc ối nguy kịch

Mới đây một sản phụ H.T.T.T (32 tuổi, ngụ Q.12, TP Hồ Chí Minh) mang thai lần thứ hai, chuyển dạ khi thai được 38,5 tuần tuổi, được chỉ định mổ sinh. Bé gái chào đời nặng gần 3 kg. Sau sinh, sản phụ tử cung gò tốt, nhau bong tự nhiên, nước ối có màu trắng đục… và bỗng sản phụ bất ngờ ngưng tim, ngưng thở, tím tái, có biểu hiện rối loạn đông máu, suy đa cơ quan, nguy kịch do thuyên tắc ối.

Các bác sĩ BV Hùng Vương và BV Chợ Rẫy phối hợp cùng nhau cứu sản phụ. Do sản phụ quá nguy kịch, nên các bác sĩ đã lập tức gây mê, mở động mạch đùi và kết nối ECMO để sản phụ tuần hoàn ngoài cơ thể. Bác sĩ đã cắt tử cung nhằm ngăn chặn tình trạng chảy máu do rối loạn đông máu. Việc khâu cầm máu hơn 1 giờ, mỗi mũi kim phải cẩn trọng vì có thể khiến bệnh nhân bị chảy máu. Sau 3 ngày cấp cứu và điều trị tích cực sản phụ đã qua cơn nguy kịch.

Một số bệnh viện ở các địa phương cũng từng gặp sản phụ bị thuyên tắc ối, có nơi cứu được, có nơi không kịp cứu, có nơi người nhà không biết gì về biến chứng sản khoa này nên đã làm ầm lên bởi "sao sản phụ và con khỏe mạnh thế mà sinh xong lại chết?".

Trước đó, tháng 10/2018 sản phụ H.T.T.D. (30 tuổi, quê Long An) đến BV Hùng Vương sinh con đầu lòng, nhưng song thai 37 tuần, lại bị đái tháo đường. Bác sĩ chỉ định cho sản phụ sinh mổ, "bắt" được bé gái 2,8kg và bé trai 2,7 kg.

Khi sản phụ đang xổ nhau bỗng bất ngờ lên cơn co giật, tím tái, khó thở rồi ngưng tim. Ê-kíp bác sĩ đã báo động đỏ nội viện. BS Nguyễn Đăng Quang - Trưởng khoa cấp cứu cùng khoa gây mê hồi sức đã tích cực hồi sức tim phổi, và phát hiện sản phụ có biểu hiện rối loạn đông máu, suy đa cơ quan.

Sau gần 1 giờ cầm máu sản phụ mới qua cơn nguy kịch nhờ được thắt động mạch tử cung, đặt ống dẫn lưu và đóng bụng… rồi gấp rút chuyển sang BV Chợ Rẫy. Tại đây các bác sĩ hội chẩn thấy sản phụ vẫn còn bị rối loạn đông máu và suy đa cơ quan do thuyên tắc ối, chảy máu màu nâu sậm qua ống dẫn lưu khoảng 1 lít – nên quyết định theo dõi tiếp, không phẫu thuật lại. Tới 20 giờ cùng ngày ống dẫn lưu ra ít máu hơn, nhưng rối loạn đông máu bắt đầu ổn và sáng hôm sau thì hết ra máu, sức khỏe ổn đình và hồi phục.

Hiểu biết về thuyên tắc ối

Thuyên tắc ối là biến chứng đáng sợ nhất trong sản khoa, bởi nó diễn tiến nhanh, rất bất ngờ và 50% bị tử vong do suy hô hấp, trụy tuần hoàn, rối loạn đông máu, dẫn đến chảy máu không cầm được, tử vong trong tích tắc…

Theo y khoa, bệnh thuyên tắc ối (hội chứng giống shock phản vệ ở người mang thai) là tình trạng nước ối, tế bào thai nhi, tóc hoặc các mảnh vụn khác xâm nhập vào máu của mẹ qua đường nhau thai ở tử cung, gây ra phản ứng giống dị ứng, làm suy tim phổi cấp và xuất huyết nghiêm trọng (rối loạn đông máu).

Theo giải thích của bác sĩ TS. BS Nguyễn Hữu Trung – BV Hùng Vương, thuyên tắc ối là một trong những tai biến trong sản khoa hiếm gặp, nhưng vô cùng nguy hiểm do nước ối chảy vào tĩnh mạch, vào tim, phổi, lên não, gây suy hô hấp cấp… khiến bệnh nhân bị đột ngột tím tái, trụy tim mạch, rối loạn đông máu... và gặp nguy hiểm cao hơn nếu sản phụ mắc đái tháo đường.

Theo tài liệu của Trung tâm Truyền thông - Giáo dục Sức khỏe TP Hồ Chí Minh, thuyên tắc ối thường xảy ra ở giai đoạn cuối của cuộc chuyển dạ, dấu hiệu là sản phụ đột ngột khó thở, da xanh tái xảy ra trong vòng một vài phút đầu tiên, nhanh chóng kéo tụt huyết áp, phù phổi, sốc, lú lẫn, mất ý thức, co giật, hôn mê… Đa số bị ngưng tim phổi trong những phút đầu tiên, sau đó là rối loạn đông máu, đờ tử cung.

Y khoa coi thuyên tắc ối là một thảm họa sản khoa, xảy ra đột ngột không có triệu chứng báo trước vào thời điểm chuyển dạ, hoặc ngay lập tức sau sinh. Nếu xảy ra thuyên tắc ối có tới 50% sản phụ sẽ chết trong giờ đầu khi khởi phát triệu chứng và trong số sống sót sau 1 giờ thì phần lớn để lại di chứng thần kinh nặng nề.