Tiểu đường thai kì và chế độ dinh dưỡng cần chú ý

Sự nguy hiểm của bệnh tiểu đường thai kỳ 

Tiểu đường thai kỳ chỉ xảy ra ở phụ nữ mang thai, bệnh có thể để lại biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Theo đó, bệnh tiểu đường thai kỳ được chẩn đoán trên chỉ số: Đường huyết lúc đói ≥ 150mg %. Sau 02 giờ, uống 75g đường huyết ≥140mg%. Mức độ nguy hiểm của tiểu đường thai kỳ xảy ra ở mẹ và con như sau:

- Đối với người mẹ: Sản phụ đã từng bị đái tháo đường ở lần mang thai trước sẽ nặng hơn nếu đã bị bệnh. Mẹ bầu bị tiền sản giật hoặc sản giật ở lần mang thai trước và sẽ tăng nguy cơ cao ở lần mang thai tiếp theo.Mẹ bầu tăng cân trên 20kg, thai to dẫn tới tình trạng khó sinh và xảy ra tình trạng đa ối.Mẹ bầu ăn nhiều, uống nhiều sẽ xảy ra hiện tượng tiểu nhiều (nước tiểu có đường), bị nấm candida tái phát nhiều lần..Mẹ bầu bị nhiễm trùng, viêm thận, viêm bể thận và băng huyết sau sinh.Mẹ bầu bị sảy thai nhiều lần liên tiếp hoặc thai chết lưu không rõ lý do. 

- Đối với con: Nếu người mẹ bị tiểu đường thai kỳ có thể dẫn đến dị dạng thai, dị tật bẩm sinh về thần kinh, cơ,...Thai to sinh ra dễ gãy xương, sang chấn khi sinh nởTăng tỷ lệ tử vong thai nhi và trẻ sơ sinh trong tuần đầu tiên sau khi chào đời từ 2-5 lần.Suy hô hấp, hạ đường huyết, canxi, nguy cơ đái tháo đường do di truyền.

Chế độ dinh dưỡng bà bầu bị tiểu đường cần lưu ý 

Dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng đối với thai phụ bị tiểu đường, một chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý có thể kiểm soát tốt đường huyết mà không cần dùng thuốc, hoặc giảm liều thuốc đang sử dụng và giảm các biến chứng do tiểu đường gây ra. Theo tài liệu Hướng dẫn Y khoa cho Thai kỳ đã được Viện Hàn Lâm Khoa học Quốc gia thông qua, chế độ ăn lành mạnh bao gồm có đầy đủ các chất như chất đạm, chất bột đường, chất béo và chất xơ. Theo đó, khuyến cáo với chế độ ăn cho người bị tiểu đường thai kỳ như sau:

- Chất đạm: 12 – 20% tổng năng lượng ăn vào

- Chất bột đường: 50 – 55% tổng năng lượng ăn vào

- Chất béo: 25 – < 30% tổng năng lượng ăn vào

- Chất xơ: 20 – 35g/ngày.

Để tránh tình trạng đường huyết tăng cao, mẹ bầu cần có chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng, trong đó phải bao gồm 4 nhóm thực phẩm: chất tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Nguyên tắc dinh dưỡng đối với thai phụ mắc tiểu đường thai kỳ được chia làm 2 nhóm thực phẩm. 

- Nên ăn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp và trung bình như miến, bún tươi, khoai củ, cơm gạo tẻ (100 gam)... Nên ăn thịt nạc, cá nạc, đậu phụ, sữa chua, sữa, phô mai (ít béo, không đường). - Tăng cường ăn đa dạng thực phẩm từ 15 đến 20 loại để cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể, việc kiêng khem quá khắt khe sẽ gây tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng ảnh hưởng tới sự phát triển của thai nhi. Nên chia thành nhiều bữa trong ngày để không làm tăng đường máu quá nhiều sau ăn, và hạ đường máu quá nhanh lúc xa bữa ăn. Nên ăn 3 bữa chính và 2 đến 3 bữa phụ. Chế biến thức ăn kiểu hấp, luộc tránh xay nhuyễn, hầm nhừ, bao bột chiên giòn Giảm ăn các thực phẩm có chỉ số đường huyết cao làm tăng cao đường máu sau ăn: bánh, kẹo, kem, chè, trái cây sấy... Giảm ăn các thực phẩm nhiều chất béo gây tăng mỡ máu: Da, lòng đỏ trứng, phủ tạng (gan, tim, thận...) thức ăn chiên xào Giảm ăn mặn và các thực phẩm chế biến sẵn nhiều muối để phòng ngừa tăng huyết áp: mì gói, chả lụa, mắm, khô, tương, chao... Giảm uống rượu, bia, nước ngọt.

- Ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý, người mẹ cần có thói quen sinh hoạt khoa học và lành mạnh. Hiệp hội tiểu đường Hoa Kỳ khuyến cáo phụ nữ có thai nếu không có chống chỉ định về sản khoa và nội khoa, thì nên bắt đầu hoặc tiếp tục tập luyện ở mức độ vừa phải vì nó có tác dụng làm tăng nhạy cảm với insulin của các tế bào, giảm đề kháng insulin dẫn đến giảm tình trạng đái tháo đường ở mẹ. 

Khi bị tiểu đường thai kỳ, lượng đường huyết của thai phụ có xu hướng tăng vào buổi sáng. Vì thế nên hạn chế ăn tinh bột vào bữa sáng. Để đảm bảo đúng lượng dưỡng chất cần thiết bạn nên cần lên một kế hoạch dinh dưỡng hoặc thực hiện theo đúng chỉ dẫn về chế độ ăn cho người bị tiểu đường từ các bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Ngoài ra, việc thăm khám tiểu đường thai kỳ sát sao theo lịch cũng nên được mẹ bầu lưu ý để có thể đảm bảo sự an toàn tốt nhất cho thai nhi và sản phụ, tránh những biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra với mẹ và bé.