Trẻ vị thành niên sử dụng ma túy và cách xử lí của cha mẹ

1. Những dấu hiệu cho thấy trẻ đã nghiện ma túy?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nghiện ma túy là một tình trạng hưng phấn theo chu kỳ và mạn tính, gây hại cho cá nhân và xã hội, tình trạng này xuất hiện bởi việc dùng lặp đi lặp lại ma túy (ma túy tự nhiên hoặc tổng hợp). Khi trẻ nghiện ma túy thường có sự thèm muốn hoặc một nhu cầu không cưỡng lại được phải dùng ma túy và tìm mọi cách để thực hiện điều đó. Lâu ngày, trẻ sẽ có xu hướng tăng liều lượng dùng ma túy, cùng với đó là tinh thần và thể chất của trẻ ngày càng phụ thuộc vào những tác dụng của ma túy. Trẻ vị thành niên nghiện ma túy thường có một số dấu hiệu bất thường cả về thể lý, hành vi và tâm trạng. 

–  Dấu hiệu cảnh báo về thể chất: Mắt đỏ ngầu, đồng tử lớn hơn hoặc nhỏ hơn bình thường. Do vậy, trẻ thường có xu hướng dùng thuốc nhỏ mắt để cố gắng che giấu các dấu hiệu này. Trẻ cũng thay đổi trong ăn uống hoặc ngủ nghỉ, dẫn đến hiện tượng đột nhiên tăng cân hoặc giảm cân. Do bị tập trung vào ma túy, trẻ ít quan tâm đến việc chải chuốt, chăm sóc ngoại hình, hơi thở, cơ thể hoặc quần áo có mùi bất thường, xuất hiện hiện tượng run, nói lắp hoặc phối hợp kém.

–  Dấu hiệu cảnh báo về hành vi: Trẻ sẽ có xu hướng trốn học, ít đến trường, nhu cầu về tiền bạc hoặc các vấn đề tài chính không giải thích được ngày càng cao lên, do đó dẫn đến hiện tượng có thể mượn hoặc ăn cắp tiền, có các hành vi mập mờ, hay giấu giếm. Trẻ đòi hỏi sự riêng tư nhiều hơn, khóa cửa, tránh tiếp xúc bằng mắt. Quan trọng hơn, trẻ có sự thay đổi trong các mối quan hệ bạn bè, thường xuyên gây rắc rối (đánh nhau, các hoạt động bất hợp pháp…).

–  Dấu hiệu cảnh báo về tâm lý: Tính cách hoặc thái độ của trẻ thay đổi không giải thích được. Thường xuyên có sự thay đổi tâm trạng đột ngột như hay cáu gắt, tức giận, đôi khi hiếu động thái quá, kích động hoặc choáng váng bất thường. Bên cạnh đó, trẻ cũng thường tỏ ra thiếu động lực, lo âu hoặc hoang tưởng không có lý do.

2. Cách xử lý của cha mẹ khi trẻ nghiện ma túy

Tình trạng trẻ vị thành niên nghiện ma túy đang là vấn đề nhức nhối, rất cần sự quan tâm, giúp đỡ của gia đình và xã hội. Cha mẹ có con ở độ tuổi này cần lưu ý và nếu phát hiện con sử dụng ma túy hãy nhờ đến sự hỗ trợ chuyên nghiệp để có biện pháp cai nghiện ma túy cho con phù hợp. Ngoài ra, cha mẹ cũng cần đồng hành cùng với con trên con đường khó khăn này. Dưới đây là một vài gợi ý để các bậc cha mẹ có thể tham khảo:

- Cha mẹ hãy nói chuyện với con về những bận tâm của mình, không chỉ trích, trừng phạt, đe dọa hay thuyết giảng. Cha mẹ chỉ nên giải thích mối quan tâm của bạn và cho trẻ hiểu rằng cha mẹ luôn ở bên, yêu thương và hỗ trợ cho trẻ.

- Cha mẹ có thể phải thuyết phục trẻ để trẻ cùng mình đến bác sĩ để sàng lọc các dấu hiệu sử dụng ma túy và những tình trạng sức khỏe khác có liên quan. Sau khi nắm được tình hình chung của trẻ, bác sĩ có thể giới thiệu đến các trung tâm cai nghiện ma túy phù hợp với trẻ. Trẻ có thể sẽ sợ hãi khi phải vào những trung tâm này, do đó cha mẹ hãy trấn an con rằng các trung tâm chuyên nghiệp sẽ có cách cai nghiện ma túy an toàn và thoải mái nhất để giúp đỡ trẻ trong quá trình cai nghiện.

- Trị liệu về hành vi cũng có thể được giới thiệu bên cạnh việc cai nghiện ở trung tâm. Trị liệu nhận thức hành vi có thể giúp người nghiện ma túy thay đổi thái độ, hành vi liên quan đến lạm dụng chất và tăng các kỹ năng sống lành mạnh. Phương thức trị liệu này cũng có thể làm tăng hiệu quả của thuốc và giúp người nghiện điều trị lâu hơn. Trị liệu nhóm cũng có thể phần nào hỗ trợ cho trẻ. Liệu pháp nhóm có hiệu quả nhất khi nhóm đó gồm trẻ và một hoặc nhiều thành viên của gia đình cùng tham gia.

Phải nỗ lực rất nhiều để tìm kiếm sự giúp đỡ cho một thanh thiếu niên nghiện ma túy, vì có rất nhiều khó khăn phía trước cho cả cha mẹ và con cái. Việc điều trị có thể làm gián đoạn học tập và các mốc quan trọng trong những năm tuổi vị thành niên. Tuy nhiên, trẻ cần phải điều trị, và để trẻ có thể phục hồi tốt rất cần thời gian và sự kiên nhẫn. Việc điều trị làm cho những người trẻ có thể chống lại những tác động do nghiện ma túy ảnh hưởng lên não bộ và hành vi, do đó người nghiện có thể lấy lại quyền kiểm soát cuộc đời mình.