Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ: khi nào và chi phí bao nhiêu?

Biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường thai kỳ

Gia đình có di truyền bệnh tiểu đường nên chị Th. (25 tuổi) rất lo lắng, suốt thai kỳ, chị thăm khám thường xuyên và làm đủ các xét nghiệm cần thiết. 24 tuần thai đầu tiên, kết quả xét nghiệm máu của chị lượng đường ở mức bình thường nhưng khi thực hiện thêm xét nghiệm dung nạp glucose ở tuần thứ 24 để tầm soát tiểu đường, kết quả chị bị tiểu đường thai kỳ.

Người mẹ trẻ chủ quan không điều trị bệnh theo lời khuyên của bác sĩ. 10 tuần sau, khi tái khám, bác sĩ kết luận thai to, đa ối. May mắn sản phụ được chỉ định tiêm insulin ngay để điều chỉnh lượng đường trong máu người mẹ, đồng thời phải nằm “treo chân” (theo đúng lời khuyên của bác sĩ: hạn chế đi lại vì cơ địa dễ sẩy thai, nghỉ ngơi tuyệt đối) nên tính mạng hai mẹ con được an toàn. Khi mổ bắt con, bé sơ sinh kích thước khá to, cân nặng đến 3,5 kg (dư hơn 1 ký so với tiêu chuẩn quốc tế ở thai nhi 34-35 tuần). Đây là một trong những trường hợp may mắn mẹ tròn con vuông sau khi được điều trị. Tuy nhiên, có rất nhiều trường hợp khác mất con, hoặc mất cả mẹ lẫn con chỉ vì tiểu đường trong thời gian mang thai.

ThS.BS Đinh Thị Hiền Lê (Trưởng khoa Phụ Sản, BV ĐK Tâm Anh, Hà Nội) cho biết: Tiểu đường rất nguy hiểm đối với cả thai phụ và thai nhi.

Ở thai phụ, tiểu đường có thể khiến người mẹ bị tăng cân quá mức gây béo phì, khó lấy lại vóc dáng sau sinh (tăng khoảng hơn 2 ký mỗi tháng). Ngoài ra thai phụ còn có nguy cơ:

Bị đa ối khiến làm tử cung to nhanh có thể gây rối loạn tuần hoàn và hô hấp cho mẹ;

Tăng nguy cơ sảy thai, sinh non;

Tăng nguy cơ cao huyết áp, tiền sản giật, sản giật gấp 4 lần;

Dễ xảy ra nhiễm trùng và thường nặng nề hơn, nhất là viêm thận, bể thận;

Cuộc chuyển dạ kéo dài, sinh khó, tăng nguy cơ sang chấn và băng huyết sau sinh;

Tỉ lệ mổ lấy thai cao hơn và những nguy cơ do phẫu thuật cũng tăng;

Rối loạn lượng đường trong máu nặng có thể đưa đến hôn mê…

Riêng với thai nhi của những người mẹ bị tiểu đường thai kỳ cũng dễ gặp phải những biến chứng nguy hiểm:

Tăng tỉ lệ dị tật thai nếu mẹ bị tiểu đường từ trước khi có thai mà không được điều trị đúng cách.

Thai nhi dễ bị rối loạn tăng trưởng (hoặc quá to, hoặc quá nhỏ). Trong trường hợp thai to sẽ khiến mẹ sinh khó, có thể gặp sang chấn lúc sinh như trật khớp vai, gãy xương đòn, liệt đám rối thần kinh cánh tay… Mẹ cũng dễ phải lựa chọn phương pháp sinh mổ vì con quá to.

Tỉ lệ tử vong chu sinh tăng gấp 2 – 5 lần. Thai nhi có thể bị chết lưu đột ngột do đường huyết tăng quá cao.

Đối với trẻ sơ sinh, được sinh ra bởi người mẹ bị tiểu đường thai kỳ có thể sẽ có những biến chứng sau:

Trẻ sơ sinh dễ bị suy hô hấp do phổi chậm trưởng thành khi có tình trạng tăng đề kháng với Insulin;

Trẻ sơ sinh dễ bị hạ đường huyết, hạ can xi, vàng da nặng và có thể hôn mê;

Khi lớn lên trẻ dễ bị béo phì, tiểu đường, cao huyết áp…

Xét nghiệm máu thai kỳ

Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ là một trong những xét nghiệm cần thiết khi mang thai

Vậy vì sao một người hoàn toàn khỏe mạnh với chỉ số đường huyết an toàn, khi mang thai lại có thể mắc tiểu đường thai kì?

Nguyên nhân gây tiểu đường ở phụ nữ mang thai

Insulin là một hormone do tuyến tụy sản sinh và nằm ở phía sau dạ dày, giúp cơ thể chuyển hóa đường thành năng lượng, đồng thời kiểm soát lượng đường trong máu. Tuy nhiên, trong trường hợp mang thai, các hormone của nhau thai làm rối loạn việc sản sinh này. Tuyến tụy cần phải sản xuất nhiều insulin hơn, có khi gấp 2 lần. Nhu cầu tăng cao nhưng tuyến tụy không đảm bảo sản xuất đủ lượng insulin cần thì glucose máu sẽ tăng cao.

Tình trạng này có mối quan hệ mật thiết với các thai phụ thừa cân béo phì, hoặc những người có tiền sử gia đình có người bị bệnh tiểu đường…

Khi nào nên đi xét nhiệm tiểu đường thai kỳ?

“Tất cả phụ nữ mang thai nên sớm làm xét nghiệm định lượng Glucose và nghiệm pháp đường huyết (Glucose tolerance test – GTT) vào tuần thứ 26-28 để tầm soát tiểu đường thai kỳ”, ThS.BS Đinh Thị Hiền Lê cho biết. Tuy nhiên trong các trường hợp người mẹ có tiền sử tiền tiểu đường, thừa cân béo phì, có chế độ ăn mất cân bằng dinh dưỡng hoặc có các biểu hiện: thường xuyên khát nước, miệng thấy vị ngọt, mệt mỏi quá mức… thì cần được xét nghiệm sớm hơn để xác định mức đường huyết.

Có hai loại xét nghiệm tiểu đường thai phụ nên thực hiện trong quá trình mang thai:

Hai xét nghiệm quan trọng này đặc biệt cần thiết với những thai phụ:

Tuổi mẹ khi mang thai > 40 tuổi;

Bị béo phì (BMI) > 25;

Đã bị tiểu đường trong thai kỳ ở lần mang thai trước;

Tiền sử sinh con nặng ký ≥ 4000 gr;

Tiền sử thai lưu 3 tháng cuối không rõ lý do;

Tiền sử sinh con có dị tật bẩm sinh không tìm được nguyên nhân ;

Tiền sử gia đình có người mắc bệnh tiểu đường týp 2;

Rối loạn phóng noãn kiểu buồng trứng đa nang;

Sử dụng thuốc như corticosteroids, thuốc kháng virus, hoặc nhiễm HIV…

Bác sĩ Hiền Lê cũng lưu ý các thai phụ trong suốt thai kỳ không nên ăn quá nhiều “ăn cho hai người”, nên ăn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như thịt, cá, trứng, sữa, rau quả tươi…, hạn chế ăn nhiều đường, tinh bột, chất béo, và đặc biệt là thai phụ không nên uống nhiều nước mía sẽ dẫn đến nguy cơ tăng chỉ số đường huyết trong thai kỳ.