Biểu hiện cho thấy cơ thể đang thiếu vitamin B12 và cách khắc phục

Vai trò của vitamin B12

Vitamin B12 cần thiết cho tất cả các mô có tốc độ sinh trưởng tế bào mạnh như mô tạo máu, ruột non, tử cung...

Vitamin B12 tạo ra ADN vật liệu di truyền trong tế bào, giúp duy trì tình trạng khỏe mạnh của tế bào thần kinh và hồng cầu, giữ vai trò then chốt trong sự phát triển hồng cầu.

Vitamin B12 tham gia vào chức năng của hệ thống thần kinh (trí nhớ, khả năng học...) và quá trình phát triển hài hòa ở trẻ em. Vi chất này còn có tác dụng chống mệt mỏi và kích thích. Nếu cơ thể thiếu vitamin B12 sẽ sinh ra một số rối loạn gây: thiếu máu ưu sắc hồng cầu to; viêm đa dây thần kinh đau dây thần kinh do phù nề myelin hoặc mất myelin ở sợi thần kinh hoặc có thể thấy tế bào thần kinh bị chết ở tủy sống và vỏ não; rối loạn cảm giác và vận động khu trú ở tay; rối loạn trí nhớ hoặc rối loạn tâm thần.

Thiếu vitamin B12 gây suy thoái chất myelin, một chất béo và là thành phần quan trọng của tế bào thần kinh, gây ra những triệu chứng thần kinh. Người cao tuổi khi thiếu vitamin B12 dễ bị teo não, suy giảm trí nhớ và  trầm cảm. Thai phụ có hàm lượng vitamin B12 trong máu thấp sẽ sinh con ra hay quấy khóc.

Các dấu hiệu khi cơ thể thiếu vitamin B12

Uể oải và mệt mỏi: Do vitamin B12 tham gia vào quá trình hình thành hồng cầu (tế bào máu), nên khi cơ thể không có đủ vitamin B12 để tạo ra hồng cầu, ôxy sẽ không thể vận chuyển hồng cầu đến khắp các tế bào trong cơ thể, điều đó sẽ khiến bạn cảm thấy uể oải và mệt mỏi. Vì vậy, nếu lúc nào bạn cũng cảm thấy mệt mỏi, hãy kiểm tra sức khỏe để đo lường lượng vitamin B12 trong cơ thể.

Cảm giác kiến bò: Nhiều người bị thiếu vitamin B12 có cảm giác tê đau và rần rần như có kiến bò trong cơ thể. Những cơn đau bất thường này đều là kết quả của tổn thương thần kinh, gây ra bởi lượng ôxy trong tế bào quá thấp.

Loét miệng, lưỡi: Khi bị thiếu vitamin B12 nghiêm trọng sẽ mất các u nhú trên lưỡi, đặc biệt là ở quanh cạnh lưỡi, gây viêm loét miệng lưỡi gây sưng, đỏ và đau. Ngoài ra, những người bị thiếu vitamin B12 nặng thường cảm thấy bỏng và rát lưỡi, nhất là ở bề mặt của lưỡi và cảm giác ngứa ở miệng. Nhiều người bị mất vị giác do thiếu vitamin B12 khiến sụt cân vì ăn không ngon miệng.

Nhìn mờ: Một trong các triệu chứng chính của thiếu vitamin B12 là rối loạn thị giác hoặc mờ mắt. Vấn đề thị giác xảy ra khi thiếu vitamin B12 không được điều trị trong một thời gian dài và dẫn đến tổn thương hệ thần kinh, nhất là dây thần kinh thị giác. Tổn thương có thể dễ dàng phá vỡ tín hiệu thần kinh truyền từ mắt đến não, làm suy giảm thị lực. Tình trạng này còn được gọi là bệnh lý thần kinh thị giác. Trong trường hợp nặng, thiếu vitamin B12 cũng có thể gây mù lòa.

Thay đổi tâm trạng, tính khí: Một trong những triệu chứng hàng đầu của thiếu vitamin B12 là tình trạng thay đổi tâm trạng, tính khí. Thiếu loại vitamin này sẽ làm ảnh hưởng đến tâm trạng của bạn, gây trầm cảm và lo lắng. Trong trường hợp nặng, nồng độ vitamin B12 thấp cũng có thể gây mất trí nhớ.

Theo một giả thuyết, nồng độ homocysteine cao do thiếu vitamin B12 có thể gây tổn thương nhu mô não và cản trở tín hiệu đến và đi ra khỏi não, từ đó gây thay đổi tâm trạng. Mặc dù chưa tìm được lý do chính xác tại sao thiếu vitamin B12 lại có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm, nhưng các chuyên gia y khoa cho rằng điều này có sự liên quan giữa vitamin B12 đối với quá trình tổng hợp các chất trong não như dopamine và serotonin. Nồng độ vitamin B12 thấp có thể làm thay đổi nồng độ dopamine và serotonin, từ đó gây ra sự thay đổi trạng thái tính khí.

Da vàng nhợt nhạt, vàng mắt:  Thiếu vitamin B12 gây ra các vấn đề liên quan đến việc giảm sản xuất tế bào hồng cầu. Thiếu vi chất này thì việc hình thành tế bào đầy đủ sẽ không được hoàn tất và tế bào không thể phân chia. Chính điều này sẽ gây ra một loại thiếu máu, trong đó các tế bào hồng cầu được sinh ra ở tủy xương sẽ có kích thước lớn và dễ vỡ. Những tế bào hồng cầu quá lớn sẽ không ra được khỏi tủy xương để đi vào tuần hoàn. Đặc tính dễ vỡ của hồng cầu sẽ dẫn đến việc giải phóng sắc tố bilirubin, từ đó làm vàng da.

Ai dễ bị thiếu vitamin B12?

Vitamin B12 có nhiều trong các loại thực phẩm và được cơ thể tổng hợp. Do đó, một số người sẽ bị thiếu vi chất này, trong các trường hợp:

Những người ăn chay trường, hoàn toàn không ăn thịt cá, trứng, sữa trong nhiều năm hoặc những người dị ứng đạm động vật.

Người có bệnh ở dạ dày, đặc biệt là bị viêm teo niêm mạc dạ dày.

Người đã cắt bỏ một phần hay toàn bộ dạ dày.

Người có bệnh ở ruột non, phần ruột bệnh bao gồm cả phần cuối ruột non như bệnh Celiac, bệnh Sprue, bệnh viêm ruột vùng, đã cắt đoạn ruột hoặc nối tắt ruột.

Người uống vitamin C nhiều.

Bổ sung vitamin B12 thế nào?

Trước hết cần ăn những loại thức ăn giàu vitamin B12 như: trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa, phô mai, đậu nành và thịt...

Việc bổ sung vitamin B12 dưới dạng thuốc uống hoặc tiêm cần có sự chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý mua về sử dụng. Bởi khi cơ thể dư thừa vi chất này cũng gây những hậu quả nghiêm trọng như gây tăng sản tuyến giáp, làm tăng hồng cầu quá mức, bệnh cơ tim... Hoặc xảy ra tác dụng thứ phát gây nôn nao, choáng váng, nổi mày đay, dị ứng.