Hướng dẫn cách chăm sóc người bị sa sút trí tuệ theo từng giai đoạn

Thống kê tại Mỹ cho thấy, cứ 3 người cao tuổi thì có 1 người tử vong vì sa sút trí tuệ. Số người tử vong vì bệnh này nhiều hơn số người tử vong do bệnh ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt. Tại Việt Nam, số người mắc sa sút trí tuệ năm 2015 là 660.000 người. Tỷ lệ gánh nặng bệnh tật của bệnh Alzheimer và sa sút trí tuệ lên đến 52% trên tổng gánh nặng bệnh tật do bệnh thần kinh và tâm thần ở người cao tuổi tại Việt Nam.

Theo điều dưỡng Phạm Phương Thảo - Phòng Điều trị Tâm thần người già, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, sa sút trí tuệ trải qua ba giai đoạn. Với mỗi giai đoạn bệnh, người thân và gia đình cần có cách chăm sóc khác nhau. 

Giai đoạn đầu

Giai đoạn đầu, người bệnh khó khăn trong việc tiếp nhận các thông tin, biểu hiện cụ thể ở việc thường xuyên lặp đi lặp lại một câu hỏi hay một vấn đề, mất khả năng quản lý tài chính, không nhớ đồ cất ở đâu và dễ bị nhầm, lạc đường.

Lúc này, người thân cần tạo lòng tin với người bệnh bằng cách tiếp xúc  và trò truyện nhiều với bệnh nhân, hạn chế việc đôi co qua lại với người bệnh về một vấn đề. Đồ đạc trong nhà cần bài trí dễ thấy, dễ lấy và phòng tránh trơn trượt trong nhà tắm, nhà vệ sinh. Đặc biệt thuốc phải uống theo đơn, nhắc nhở bệnh nhân uống thuốc đúng giờ nhằm tạo thói quen.

Đối với người bệnh, hãy tư vấn cho họ về việc nhờ người thân bảo quản các giấy tờ quan trọng.

Giai đoạn giữa

Các triệu chứng bệnh trở nên rõ ràng hơn. Người bệnh quên một số kỉ niệm trong quá khứ, không nhớ số điện thoại của mình, không nhớ sáng mình ăn gì,... 

Ở giai đoạn này, gia đình cần theo dõi sát và giúp đỡ người bệnh bằng cách hỗ trợ bệnh nhân làm những công việc hàng ngày như cùng nấu ăn, hỗ trợ mặc quần áo. Ghi tên các loại chai dung dịch như dầu gội, sữa tắm ra vỏ bằng chữ to dễ đọc.

Hãy thường xuyên trò chuyện, gợi nhớ quá khứ vui, cho bệnh nhân xem những bức ảnh kỷ niệm. Ghi những công việc, những chú ý, hay cách sử dụng một thiết bị nào đó ra giấy, dán vào thiết bị đó, chìa khóa treo vào nơi dễ lấy để hỗ trợ người bệnh. Việc sử dụng thuốc vẫn cần gia đình quản lý để đảm bảo bệnh nhân được uống thuốc đúng giờ.

Giai đoạn cuối

Đây là giai đoạn nguy hiểm nhất do các triệu chứng càng ngày nặng lên, người bệnh cần sự hỗ trợ tất cả trong cuộc sống hàng ngày. 

Người bệnh mắc chứng sa sút trí tuệ giai đoạn cuối cần có sự chăm sóc chuyên nghiệp và có sự giám sát 24/24 giờ. Bệnh nhân vào giai đoạn này sẽ không nhận thức được môi trường xung quanh cũng như lịch sử bản thân, đồng thời mất kiểm soát bàng quang và ruột. Từ đó khiến họ thay đổi cả nhân cách lẫn hành vi. Chính vì vậy môi trường sống của người bệnh cần tuyệt đối an toàn, đồ dùng đơn giản và không có nhiều đồ đạc. Tuyệt đối không để bệnh nhân một mình hay ở môi trường lạ, không quen thuộc.  

Các vật dụng như dao kéo cần cho vào tủ khóa lại để bệnh nhân không mở được. Cho bệnh nhân ăn, uống thuốc, đi vệ sinh, vệ sinh cá nhân theo giờ nhất định. Ngoài ra, gia đình nên ghi địa chỉ, số điện thoại người thân cài vào áo của người bệnh.