Mẹ bầu cần biết gì về tiền sản giật?

Tiền sản giật ở phụ nữ mang thai là gì?

Tiền sản giật là một trong những biến chứng nguy hiểm đe dọa đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi. Tình trạng này gây ra do nhiễm độc thai nghén và thường phát triển sau tuần thứ 20 của thai kỳ và xuất hiện nhiều nhất từ tuần thứ 37, chiếm tỉ lệ khoảng 5-8% trong tổng số phụ nữ mang thai.

Bệnh xuất hiện do các cơ quan bị giảm tưới máu vì mạch máu co thắt và nội mạch phù dày, xuất hiện nhiều ở những thai phụ mắc các bệnh lý liên quan như bệnh thận, bệnh basedow, bệnh tiểu đường… có thể khiến người mẹ bị tổn thương gan, thận, chảy máu (máu chảy không cầm được hay co giật khi chuyển dạ) và làm thai nhi chậm phát triển, suy thai, thậm chí chết trong tử cung.

Tùy mức độ nặng nhẹ, tiền sản giật sẽ biểu hiện thành các triệu chứng bất thường như huyết áp tăng đột ngột, thở gấp, co giật… Thế nhưng không phải mẹ bầu nào cũng nhận thức được hết tầm nguy hiểm của biến chứng thai kỳ này.

Những dấu hiệu và triệu chứng của tiền sản giật là gì?

Các triệu chứng của tiền sản giật có thể là:

- Đau đầu nghiêm trọng;

- Giảm lượng tiểu cầu trong máu;

- Buồn nôn, nôn mửa;

- Thay đổi thị lực như tạm thời mất thị lực, mắt mờ đi, nhạy cảm với ánh sáng;

- Đau bụng trên; thường là dưới xương sườn bên phải

- Huyết áp đột ngột tăng cao;

- Đi tiểu ít;

- Có protein trong nước tiểu hay những vấn đề về thận;

- Chức năng gan suy giảm;

- Khó thở do có dịch trong phổi.

Nguyên nhân nào gây ra tiền sản giật?

Hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân chính xác của tiền sản giật. Các chuyên gia cho rằng nguyên nhân có thể xuất phát từ nhau thai – cơ quan nuôi dưỡng thai nhi trong suốt thai kỳ. Trong giai đoạn đầu của thai kỳ, các mạch máu bắt đầu phát triển để đưa lượng máu đầy đủ đến nhau thai. Ở những phụ nữ bị tiền sản giật, các mạch máu ấy dường như phát triển không đầy đủ. Chúng hẹp hơn so với các mạch máu bình thường và đáp ứng không đúng với các kích thích nội tiết tố, từ đó khiến số lượng máu giảm dần. Nguyên nhân gây nên hiện tượng trên có thể là do không đủ lượng máu vào tử cung, tổn thương mạch máu, hệ miễn dịch đang xảy ra vấn đề do ADN của người mẹ.

Biến chứng tiền sản giật nguy hiểm cho mẹ và thai nhi

• Hội chứng HELLP

HELLP là hiện tượng tan máu (phá hủy các tế bào hồng cầu), men gan cao và số lượng tiểu cầu thấp. Đây là biến chứng tiền sản giật nặng, xuất hiện ở 4 – 12% mẹ bầu, nguy hiểm đến tính mạng của mẹ và bé.

• Sản giật

Khi không được kiểm soát, biến chứng sản giật (tiền sản giật cộng với co giật) có khả năng xảy ra. Sản giật được xem là một trong những tai biến sản khoa gây tử vong hàng đầu cho mẹ và bé. Vì thế, ngay khi xuất hiện các dấu hiệu sản giật (động kinh, đau bụng, bất tỉnh), bác sĩ cần can thiệp ngay bất kể đang ở tuần thứ bao nhiêu của thai kỳ.

• Thai nhi tăng trưởng chậm

Bệnh ảnh hưởng đến các động mạch mang máu đến nhau thai. Khi nhau thai không nhận đủ lượng máu cần thiết, thai nhi sẽ không được cung cấp đủ máu, oxy và chất dinh dưỡng. Đây là nguyên nhân khiến em bé chậm tăng trưởng, trở nên nhẹ cân và suy dinh dưỡng lúc chào đời.

• Sinh non

Nếu bạn bị ở mức độ nghiêm trọng, có thể bác sĩ sẽ chỉ định bạn sinh sớm để tránh nguy hiểm cho hai mẹ con. Tuy nhiên, sinh non sẽ khiến em bé gặp phải các vấn đề sức khỏe như suy giảm hệ miễn dịch, hệ hô hấp, các cơ quan khác bị tổn thương. Do đó, thai phụ bị hội chứng trong khi mang bầu này cần được thăm khám thường xuyên để bác sĩ xác định thời điểm nào là tốt nhất cho chuyến vượt cạn quan trọng. 

• Rau bong non

Tiền sản giật làm tăng nguy cơ vỡ nhau thai – tình trạng nhau thai tách ra khỏi thành trong của tử cung trước khi sinh. Nhau thai bị vỡ có thể gây chảy máu nặng, đe dọa tính mạng cả mẹ và em bé.

• Bệnh tim mạch

Căn bệnh này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và mạch máu cho sản phụ trong tương lai. Nguy cơ thậm chí còn lớn hơn, nếu bạn bị vấn đề này nhiều lần hoặc sinh non. Để giảm thiểu rủi ro này, sau khi sinh, bạn hãy cố gắng duy trì cân nặng lý tưởng, ăn nhiều trái cây và rau quả, tập thể dục thường xuyên và không hút thuốc lá.

• Tổn thương các cơ quan khác

Bệnh tiền sản giật khi mang bầu có thể gây tổn thương thận, gan, phổi, tim, mắt. Bên cạnh đó, nó còn dễ gây đột quỵ hoặc chấn thương não. Mức độ gây tổn thương cho các cơ quan phụ thuộc vào độ nghiêm trọng của bệnh.

Điều trị tiền sản giật như thế nào?

Nếu như bị tiền sản giật, thai còn non tháng, nên đến bệnh viện làm các xét nghiệm sinh hóa. Để bác sĩ theo dõi tình hình bệnh, nên đi tái khám 1 tuần/lần. Khi tiền sản giật chuyển qua giai đoạn nặng, thai phụ cần được theo dõi sát tại cơ sở y tế chuyên khoa.

Nên đo huyết áp tại nhà ngày 2 lần sáng và chiều, theo dõi cân nặng, thai máy, nghỉ ngơi hoàn toàn, không làm việc đặt biệt là việc nặng.

Theo dõi sát sao các dấu hiệu nặng như hoa mắt, nhìn kém, huyết áp cao, nước tiểu đậm màu. Khi thấy những dấu hiệu trên người mẹ nên gặp bác sĩ để kịp thời điều trị.

Hiện tại vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu, điều trị nguyên nhân là phải ngừng thai nghén, các điều trị khác chỉ là điều trị triệu chứng để phòng các biến chứng vì vậy phải lấy thai ra sớm.

Làm thế nào để phòng ngừa tiền sản giật

Hiện nay có thể dự báo tiền sản giật thông qua sàng lọc quý 1 của thai kỳ (từ 11 tuần đến 13 tuần 6 ngày), sản phụ sẽ được khai thác tiền sử, đo huyết áp động mạch cả hai tay, siêu âm sàng lọc đo Doppler động mạch tử cung, làm một số các xét nghiệm sinh hoá để tính nguy cơ có thể mắc tiền sản giật vào nửa sau thai kỳ. Nếu thai phụ được xác định có nguy cơ cao mắc tiền sản giật (chỉ số nguy cơ ≥ 1/100) sẽ được tư vấn điều trị dự phòng bằng thuốc, như: Canxi liều cao hoặc Aspirin liều thấp. Nếu thai phụ có nguy cơ thấp sẽ được tiếp tục theo dõi thai kỳ.

Để phòng bệnh tiền sản giật người mẹ phải ăn uống hợp lý. Nên bổ sung nhiều đạm, canxi, vitamin, các yếu tố vi lượng. Nhiều loại thức ăn giàu Omega 3 (DHA, EPA) như: cá hồi, hạt vừng, quả óc chó... Bên cạnh đó, việc chăm sóc trước sinh, hay theo dõi các sản phụ có nguy cơ cao ở nửa sau thai kỳ sẽ phát hiện được sớm các dấu hiệu của tiền sản giật. Ngoài ra, hãy tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ, nên giữ tinh thần thoải mái, hạn chế làm việc nặng.