Nhau tiền đạo khi mang thai: những nguy hiểm khôn lường

1. Nhau tiền đạo là gì, và các triệu chứng của nhau tiền đạo

1.1. Nhau thai là gì?

Nhau thai được hình thành trong tử cung người phụ nữ khi họ mang thai, giữ vai trò cung cấp oxy và chất dinh dưỡng để thai nhi phát triển đồng thời bảo vệ thai nhi trước những tác động của môi trường bên ngoài cũng như cơ thể mẹ. Vì thế, các bệnh lý từ mẹ đều có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và sức khỏe của thai nhi.

1.2. Nhau tiền đạo là gì

Thường thì nhau thai sẽ bám vào thành tử cung của mẹ; bám vào mặt trước, sau hoặc đáy tử cung. Vậy nhau tiền đạo là gì? Nếu nhau thai bám vào một phần hoặc toàn bộ ở đoạn dưới tử cung thì được gọi là nhau tiền đạo. Nhau tiền đạo được phát hiện sớm từ 3 tháng giữa thai kỳ thông qua siêu âm.

Nhau tiền đạo thường xuất hiện ở các trường hợp phụ nữ mang thai:

- Ở độ tuổi trên 35.

- Bị dị dạng tử cung.

- Mang đa thai.

- Có tiền sử sảy thai, nạo hút thai, bị viêm nhiễm cổ tử cung.

- Từng có vết mổ ở tử cung.

- Có thời gian dài dùng chất kích thích, thuốc lá, bia rượu.

Dựa theo vị trí bám của nhau thai mà nhau tiền đạo được chia thành 4 loại:

- Bám ở vị trí thấp: bờ bánh nhau bám vào dưới tử cung nhưng chưa đến lỗ trong của cổ tử cung.

- Bám ở mép: bờ bánh nhau đã bám đến lỗ trong của cổ tử cung nhưng lại chưa che kín được lỗ trong.

- Bám ở vị trí bán trung tâm: bánh nhau che kín một phần lỗ trong cổ tử cung.

- Bám ở vị trí trung tâm: bánh nhau che kín hoàn toàn lỗ trong cổ tử cung.

1.3. Triệu chứng nhận diện nhau tiền đạo

Mẹ bị nhau tiền đạo khi mang thai thường được chẩn đoán không chỉ dựa vào các triệu chứng cơ bản mà còn dựa vào các đợt siêu âm trong suốt tam cá nguyệt thứ 2 (mặc dù các vấn đề tiềm ẩn của nhau tiền đạo chỉ xuất hiện ở tam cá nguyệt thứ 3).

Trong một số trường hợp, dấu hiệu báo động trong 3 tháng cuối thai kỳ là xuất huyết âm đạo máu đỏ tươi (thường xuất hiện sớm hơn). Xuất huyết là triệu chứng đặc trưng điển hình (thường không kèm theo đau) khi mẹ bị nhau tiền đạo, bắt đầu vào giai đoạn gần cuối tam cá nguyệt thứ 2 và bắt đầu tam cá nguyệt thứ 3 nhưng ở một số mẹ còn bị co rút. Xuất huyết có thể nghiêm trọng và gây đe dọa tới tính mạng, nó có thể tự hết nhưng có thể tái diễn trong vài ngày hay vài tuần sau.

Chuyển dạ đôi khi bắt đầu trong vài ngày mẹ bị xuất huyết nặng. Thỉnh thoảng, tình trạng xuất huyết có thể không xảy ra cho đến khi mẹ chuyển dạ.

2. Tính nguy hiểm của nhau tiền đạo

Rất nhiều thai phụ không biết được tính chất nguy hiểm của nhau tiền đạo là gì nên khi được chẩn đoán bệnh sẽ khó tránh khỏi tâm lý hoang mang, lo sợ. Đối với thai kỳ, sự xuất hiện của nhau tiền đạo được đánh giá là tương đối nguy hiểm cho cả thai phụ và thai nhi:

- Đối với thai phụ: Tùy vào mức độ xuất huyết âm đạo mà tính chất nguy hiểm đến sức khỏe thai phụ sẽ khác nhau. Trường hợp ra máu ít thì sẽ gây thiếu máu, nếu ra máu nhiều thì gây choáng, sốc, thậm chí có thể tử vong. Phải phẫu thuật cắt bỏ tử cung để cầm máu. Ngoài ra, thai phụ còn bị tăng nguy cơ rối loạn đông máu, nhiễm trùng.

- Đối với thai nhi: Người mẹ mang thai thường xuyên bị xuất huyết âm đạo thì thai nhi có thể bị còi cọc, suy dinh dưỡng,... Nếu mẹ ra máu ít và không bị ảnh hưởng đến tổng trạng thì có thể thông qua chế độ nghỉ ngơi do bác sĩ hướng dẫn để kéo dài tuổi thai ở mức cao nhất (một số trường hợp sẽ cần phải tiêm hỗ trợ phổi cho thai nhi nếu đã đủ tuần tuổi cho phép).

Với những thai phụ bị xuất huyết nhiều đến mức nguy hiểm tính mạng thì bác sĩ bắt buộc sẽ phải mổ lấy thai sớm dù ở bất cứ độ tuổi nào để bảo toàn tính mạng cho mẹ. Lúc này, khả năng sinh non tương đối cao, trẻ sinh non dễ bị suy hô hấp và dẫn đến tử vong. Ngoài ra, một số trường hợp thai khó quay đầu xuống dưới vì bánh nhau nằm dưới tử cung nên sẽ bị bất thường về ngôi thai như: ngôi ngang, ngôi mông,..

3. Phương pháp điều trị tình trạng nhau tiền đạo

Mục tiêu cấp cứu nhau tiền đạo là phải cầm máu để cứu thai phụ. Dựa trên mức độ xuất huyết, độ tuổi thai, khả năng nuôi dưỡng trẻ sơ sinh sau khi chào đời mà bác sĩ sẽ chỉ định nên mổ bắt thai hay kéo dài tuổi thai.

- Nhau tiền đạo nhưng chưa có dấu hiệu chuyển dạ, Mẹ bầu cần hạn chế đi lại, nghỉ ngơi và ăn bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng;Dùng corticoid thúc đẩy quá trình hoàn thiện, phát triển của phổi;Dùng các thuốc giảm co như progesterone, salbutamol, spasmaverine 40mg; Nếu thai nhi đã đủ tháng có thể mổ lấy thai (trường hợp nhau trung tâm), những trường hợp còn lại cân nhắc chờ tới khi thai phụ chuyển dạ; Nếu xuất huyết nhiều nguy hiểm đến tính mạng của mẹ thì mổ lấy thai khẩn cấp cho dù ở tuần thai nào.

- Nhau tiền đạo khi đã chuyển dạ Loại nhau trung tâm hoặc bán trung tâm: chỉ định mổ bắt thai;Nếu nhau bám mép: mổ lấy thai khẩn cấp nếu mẹ bị chảy máu nhiều. Trong trường hợp xuất huyết ít, cổ tử cung và ngôi thai thuận lợi thì tiến hành bấm ối, xé màng ối ở vị trí không vướng bánh nhau nhằm cầm máu. Nếu đã thực hiện phương pháp này mà vẫn xuất huyết thì mổ lấy thai, ngược lại nếu không chảy máu thì theo dõi chặt chẽ theo ngả âm đạo; Nhau bám thấp: nếu máu ra nhiều thì mổ lấy thai, không ra máu hoặc ra ít thì theo dõi tín hiệu chuyển dạ. Trong trường hợp nhau cài răng lược Nhau cài răng lược chính là biến chứng phức tạp và nghiêm trọng nhất của nhau tiền đạo. Khi đó ở dưới tử cung có nhiều mạch máu tăng sinh và xâm lấn sâu vào các lớp cơ của tử cung, thậm chí là đâm xuyên qua bàng quang đối với những thai phụ mổ đẻ lần trước. Điều này gây ra rất nhiều khó khăn cho quá trình phẫu thuật, dẫn đến mất nhiều máu và làm tổn thương tới bàng quang. Vì vậy khi thai đã đủ tháng mà bị nhau cài răng lược thì sẽ cần mổ bắt thai chủ động. Để lấy thai bác sĩ cần mổ đáy tử cung hoặc dọc thân tử cung khu vực có bánh nhau bám, không thực hiện bóc nhau và cắt tử cung để hạn chế nguy cơ mất máu.

Ngoài ra, khi bị nhau tiền đạo, mẹ có thể được tiến hành một số phương pháp điều trị khác như: Truyền máu. Thuốc ngăn chuyển dạ sớm. Thuốc giúp thai kỳ kéo dài tới ít nhất 36 tuần. Các mũi thuốc đặc biệt gọi là Rhogam nếu nhóm máu của mẹ là Rh âm tính.

Như vậy nhau tiền đạo có thể coi là tai biến thai kỳ vô cùng nguy hiểm. Khi được chẩn đoán bị nhau tiền đạo, thai phụ cần được theo dõi sát sao tại viện đặc biệt là trong giai đoạn cuối thai kỳ để được đánh giá và kiểm tra toàn diện, đưa ra quyết định phù hợp có nên chấm dứt thai kỳ hay không. Việc phẫu thuật cần được tiến hành tại những cơ sở y tế uy tín, được trang bị những loại máy móc hỗ trợ đạt chuẩn và được thực hiện bởi các bác sĩ giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn để mẹ và bé được đảm bảo an toàn ở mức tối đa.