Mất cân bằng giới tính khi sinh: Những hệ lụy được báo trước

Trẻ trai tăng quá nhiều so với trẻ gái dẫn đến việc thừa nam thanh niên trong tương lai. Với tâm lý sinh con trai như hiện nay, dự báo đến năm 2020, nước ta thừa 1,38 triệu nam giới trong độ tuổi kết hôn. Con số này tăng gấp đôi, gấp 3 vào năm 2050.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do một số địa phương vẫn giữ phong tục tập quán, tâm lý xã hội truyền thống, tư tưởng nho giáo phải có con trai nối dõi tông đường, thờ cúng tổ tiên, do tính chất công việc phải đòi hỏi lao động cơ bắp của con trai, trụ cột về lao động đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân.

Ảnh hưởng từ việc giảm sinh và tác động của các yếu tố kinh tế, phúc lợi xã hội. Áp lực giảm sinh với khuyến cáo mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh 1 đến 2 con cũng là nguyên nhân gián tiếp tác động đến thực trạng này. Ðể sinh ít con mà vẫn đảm bảo có con trai như mong muốn, các cặp vợ chồng không thể áp dụng "quy luật dừng", mà sinh đến khi nào có con trai mới thôi, nên họ đã lạm dụng các dịch vụ lựa chọn giới tính trước sinh nhằm đáp ứng được cả hai mục tiêu nói trên

Sự phát triển của các dịch vụ y tế hiện đại, các điều kiện chẩn đoán giới tính trước sinh và phá thai chọn lọc giới tính thai nhi ngay từ trước lúc mang thai như chế độ ăn uống; ngày phóng noãn, trong thụ thai chọn thời điểm phóng noãn; chọn phương pháp thụ tinh; siêu âm bắt mạch; chọc hút dịch ối, nạo phá thai...

Thống kê chuyên ngành dân số cũng cho biết 18 tỉnh, thành hiện có tỷ số giới tính khi sinh giảm so với năm 2015, nhưng vẫn còn 45 tỉnh, thành có tỷ số này tăng và ở mức cao đáng báo động (từ 115 trẻ trai/100 trẻ gái).

Trong đó, 10 tỉnh có tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh cao nhất gồm: Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Ninh, Bắc Giang, Nam Định, Hòa Bình, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh, Quảng Ngãi.

Mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ tác động đến cấu trúc dân số Việt Nam trong tương lai, dẫn đến hậu quả là thừa nam, thiếu nữ trong xã hội. Cùng với tình trạng trên là hiện tượng phụ nữ Việt Nam lấy chồng nước ngoài đang diễn ra phổ biến ở một số địa phương dẫn tới tình trạng nam giới khó khăn trong việc tìm kiếm bạn đời.

 Các hệ lụy nghiêm trọng tiềm ẩn có nguy cơ khắc sâu thêm vấn đề bình đẳng giới và có thể biến đổi xã hội theo hướng xấu như: gia tăng áp lực buộc họ phải kết hôn sớm và nam giới khó khăn hơn trong việc tìm kiếm bạn đời; có thể gia tăng bất bình đẳng giới trong tiếp cận việc làm, nhu cầu mua bán tình dục, xâm hại tình dục tăng và các mạng lưới buôn bán phụ nữ có thể sẽ mở rộng hơn do sự mất cân bằng này.

Ngoài ra, mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ gây ra những khó khăn thách thức mới đối với công tác dân số như phải tốn thêm nhiều nguồn lực cho các nghiên cứu để nắm được thực trạng tỷ số giới tính khi sinh tăng cao ở những tỉnh/thành phố, quận/huyện và xã/phường nào, nguyên nhân của thực trạng này để làm căn cứ đề xuất các biện pháp can thiệp. Việc giải quyết vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh đòi hỏi chương trình Dân số-KHHGĐ phải quan tâm giải quyết trong thời gian dài, làm tăng đáng kể nguồn lực để giải quyết vấn đề này.